مقالات شطرنج

آموزش چیدمان شطرنج و نحوه چینش مهره های شطرنج

در آموزش های قبلی ابتدا آشنایی با صفحه شطرنج را آموزش دیدیم و امتیاز و ارزش هر مهره در شطرنج را شناختیم حال باید با نحوه چیدن مهره ها در شطرنج آشنا شویم و پس از آن با حرکت مهره ها در شطرنج آشنا می شویم و می توانیم بازی شطرنج را به طور اصولی فرا بگیریم. اکنون نوبت به آموزش چیدمان شطرنج رسیده تا چیدمان شطرنج را برای شما توضیح دهیم.

آموزش چیدمان شطرنج

برای دسترسی سریع تر به موضوعات این مقاله می توانید از لینک های زیر استفاده کنید:

همچنین برای آموزش چیدمان شطرنج و حرکت هر مهره بر روی صفحه شطرنج می توانید از لینک های زیر استفاده کنید:

آموزش ویدیویی و سریع چیدمان شطرنج توسط مستر شطرنج

آموزش ویدیویی و سریع چینش شطرنج که توسط استاد پیرملکی یا مستر شطرنج که از بازیکنان و اساتید به نام ایران می باشند تهیه و در اختیار شما قرار گرفته است.

استاد پیرملکی مدیر مجموعه شطرنج ایران، مرجع آموزش تخصصی شطرنج در ایران می باشد که سال های زیادی به تربیت هنرآموزان شطرنج و مخصوصا کودکان مشغول می باشد. آموزش چیدمان شطرنج از اولین گام های آموزش اصولی شطرنج می باشد.

مجموعه شطرنج ایران، بهترین اساتید شطرنج کشور را، دور هم جمع کرده است و شطرنج حرفه ای و مبتدی را از طرق مختلف مانند آموزش ویدیویی شطرنج، آموزش آنلاین شطرنج، آموزش حضوری شطرنج، آموزش از طریق کتاب شطرنج و PDF آموزش حرفه ای شطرنج و… در اختیار شطرنج بازان و شطرنج دوستان قرار می دهد.

رسالت مجموعه شطرنج ایران، آموزش تخصصی شطرنج به عنوان بهترین و برترین ورزش فکر جهان است که علاوه بر بالا بردن تمرکز، هوش و توانایی های تصمیم گیری در زندگی، به عنوان یک سرگرمی مفید برای تمامی اقشار، علی الخصوص کودکان شناخته شده است.

تعداد و انواع مهره های شطرنج و تاثیر آن در چیدن شطرنج

برای شروع بازی شطرنج، شما به دو وسیله احتیاج دارید:

و همانطور که در آموزش صفحه شطرنج متوجه شدید، صفحه شطرنج از 64 خانه تشکیل شده است که 32 خانه آن سفید و 32 خانه آن سیاه می باشد. صفحه شطرنج های مختلفی وجود دارد و به صرف اینکه یک صفحه 64 خانه ای که یکی در میان سیاه سفید باشد، لزوما صفحه شطرنج محسوب نمی شود.

چیدمان شطرنج نیز تا وقتی که بر روی صفحه استاندارد شطرنج نباشد، فایده ای ندارد. صفحه شطرنج باید استاندارد باشد و یکی از مهم ترین ویژگی های صفحه شطرنج استاندارد این است که خانه ی پایین سمت راست آن یا همان A1 باید سفید باشد.
و اما در مورد مهره های شطرنج، دو نکته بسیار مهم است: یکی تعداد مهره های شطرنج و دیگری انواع مهره های شطرنج که در ادامه به توضیح آن خواهیم پرداخت.

تعداد مهره های شطرنج در آموزش چیدمان شطرنج

تعداد مهره های شطرنج 32 مهره می باشد که در واقع 16 مهره آن سهم سفید و از آن شطرنج باز سفید و 16 مهره آن سیاه و از آن شطرنج باز سیاه می باشد. مهره های بازیکن سفید و سیاه دقیقا عین یکدیگر است و اول بازی نحوه چیدن مهره های شطرنج برای بازیکن سیاه و سفید نیز یکسان است.

همان طور که قبلا اشاره کردیم تعداد خانه های صفحه شطرنج 64 خانه می باشد که با توجه به اینکه تعداد مهره های شطرنج در اول بازی 32 مهره در مجموع است به این معنا است که در اول بازی نصف کل خانه های صفحه شطرنج توسط مهره ها پر و اشغال شده است.

و اینکه چرا می گوییم اول بازی؟ این موضوع به این دلیل است که با شروع بازی شطرنج و با گذشت زمان، شطرنج بازان مهره های یکدیگر را می زنند و تعداد مهره های موجود در بازی کم می شود و قدرت مانور مهره ها رفته رفته بیشتر می شود.

ممکن است این سوال برای شما پیش آمده باشد که آیا این 16 مهره شطرنج با یکدیگر یکسان هستند؟ آیا همه مهره های شطرنج به یک صورت حرکت می کند؟ و اینکه آیا ارزش همه مهره های شطرنج یکسان است؟

با ما همراه باشید تا در ادامه مطلب چینش شطرنج این سوال ها را پاسخ دهیم و موضوع را برای شما روشن کنیم.

انواع مهره های شطرنج در چیدمان شطرنج

همانطور که گفته شد به هر بازیکن 16 مهره تعلق می گیرد که برعکس خیلی از بازی های فکری دیگر، این مهره ها با یکدیگر یکسان نیستند و نحوه چیدن این مهره ها و چینش شطرنج متفاوت است. بر همین اساس نوع حرکت و امتیاز هر مهره نیز در شطرنج تفاوت دارد. برای اطلاع از آموزش حرکت مهره ها یا امتیاز و ارزش هر مهره در شطرنج می توانید به مقالات مجزا و جذابی که این موضوعات را در آنها شرح داده ایم مراجعه کنید.

شطرنج در واقع صحنه یک جنگ واقعی را تداعی می کند و در جنگ واقعی نیرو های نظامی به دو دسته ی سواره نظام و پیاده نظام تقسیم می شوند. جالب است بدانید چیدمان نیروها در جنگ واقعی تاثیر فراوانی در نتیجه جنگ ها داشته است. چیدمان شطرنج نیز همین گونه است و از همین قانون تبعیت می کند.

اگر صفحه شطرنج را میدان واقعی در نظر بگیریم و مهره ها را نیز نیروهای نظامی این جنگ، از این رو می توان مهره های شطرنج را به انواع زیر تقسیم کرد:

پیاده نظام در شطرنج : پیاده یا همان سرباز

اولین نوع مهره در شطرنج که ساده ترین نوع نیز می باشد پیاده یا سرباز است. یک پیاده در جنگ های واقعی (جنگ های قدیمی و صلیبی) چندین خاصیت دارد که این خواص به مهره پیاده و سرباز در شطرنج نیز راه پیدا کرده است و در چیدمان شطرنج یا چینش شطرنج نیز بسیار تاثیرگذار است. این خاصیت ها عبارت است از:

  1. به طور معمول تعداد پیاده در جنگ ها خیلی بیشتر از سواره است. در شطرنج نیز تعداد مهره های پیاده 8 عدد است و این در حالی است که از سواره به جز وزیر فقط 2 نیرو موجود است.
  2. معمولا خط مقدم را سربازهای پیاده تشکیل می دهند و بعد سوار ها و نیروهای سنگین تر پشت پیاده ها چیده می شوند. در شطرنج نیز سربازها و پیاده ها در خط مقدم صف آۀرایی می کنند یعنی در ردیف 2 (برای شطرنج باز سفید) و ردیف 7 (برای شطرنج باز سیاه) و پشت آنها ذر ردیف 1 و 8 سواره ها قرار دارند.
  3. توان حرکتی یک پیاده به نسبت سواره نظام بسیار کمتر است. هم از نظر سرعت و هم از نظر دامنه و وسعت. در شطرنج نیز مهره پیاده کمترین دامنه ی حرکت را دارد. فقط یک خانه، آن هم فقط به سمت جلو. (البته در شروع حرکت می تواند 1 خانه یا 2 خانه حرکت کند و بعد از آن فقط 1 خانه)
  4. در جنگ ها و در رتبه بندی نظامی، پیاده و سرباز پایین ترین رتبه را دارند و یک سواره یا افسر دارای رتبه بالاتری می باشد. در شطرنج هم ارزش و امتیاز مهره سرباز برابر با 1 و کم ارزش ترین مهره بازی شطرنج محسوب می شود.

موارد دیگری نیز وجود دارد مانند علت توانایی پیاده در زدن تمام مهره ها، حتی وزیر که با ارزشترین مهره شطرنج است یا ترفیع پیاده به سواره و … که در مقالات دیگر به آن پرداخته ایم.

سواره نظام در شطرنج : سوار سبک و سوار سنگین

برای چیدن شطرنج باید به مفهوم سوارها در شطرنج آگاهی داشت. در بازی شطرنج دو نوع سوار وجود دارد سوار سبک و سوار سنگین که استراتژی ها و تاکتیک های بازی با این مهره ها متفاوت است و هرکدام با توجه به حرکت های متفاوت روی صفحه شطرنج می توانند برتری های متفاوتی ایجاد کنند.

انواع سوار در شطرنج عبارت است از:

  • سوار سبک : در شطرنج به اسب ها و فیل ها ، سوار سبک می گویند و امتیاز هر دو سوار سبک در شطرنج یکسان و برابر 3 می باشد. به طور معمول استراتژی اول بازی درباره سوار های سبک، گسترش این مهره ها می باشد.
  • سوار های سنگین : رخ ها و وزیر مهره های بسیار قوی هستند که حضور آنها در بازی و مخصوصا انتهای بازی شطرنج بسیار راه گشا و کارآمد است. امتیاز مهره رخ برابر 5 و امتیاز مهره وزیر برابر 9 می باشد. همچنین وزیر که به عنوان سوار های سنگین در شطرنج مطرح می باشد در واقع قویترین مهره شطرنج است. در واقع وزیر یا همان فرزین (به زبان فارسی) ، همان حکم ژنرال ارشد در جنگ را بازی می کند.

آخرین نوع مهره که به آن اشاره نشد مهره شاه است که در واقع کل بازی شطرنج بر پایه ی کیش و مات کردن مهره شاه حریف بنا شده است و نکته مهم این است که مهره شاه زدنی نیست و نمی توان این مهره را در بازی شطرنج از زمین بیرون کرد.

به طور خلاصه انواع مهره شطرنج عبارتند از 1 مهره شاه ♚ ، 1 مهره وزیر ♛ ، 2 مهره رخ ♜ ، 2 مهره اسب ♝ و 2 مهره فیل ♞ و 8 مهره پیاده ♙ که در واقع می توان گفت در مجموع 16 مهره متعلق به هر بازیکن شطرنج می باشد.

هر بازیکن 16 مهره و در مجموع شطرنج دارای 32 مهره می باشد که در 6 نوع نیروی متفاوت خلاصه می شود. در ادامه چینش شطرنج را به طور کامل و همراه با دلیل آن شرح و تفصیل خواهیم کرد.

آموزش چیدمان شطرنج با توجه به نوع مهره
♙ ♞ ♝ ♜ ♛ ♚

حال که با انواع مهره های شطرنج از جمله پیاده ها و سواره سبک و سنگین آشنا شدیم، برای علم به چیدمان شطرنج یا نحوه چیدن شطرنج، وقت آن رسیده که به بررسی حرکت هر مهره با توجه به نوع آن مهره و علل آن بپردازیم. جالب است که بدانید چیدمان مهره های شطرنج بر روی صفحه به نحوه حرکت مهره ها بر روی صفحه شطرنج بسیار مرتبط است. همچنین این چیدمان طوری طراحی شده که بیشترین احتمالات در شطرنج به وجود بیاید به طوری که احتمالات مختلف انواع بازی ها و حرکت های امکان پذیر در شطرنج از تعداد اتم های موجود در جهان بیشتر است.

♜ چیدمان شطرنج برای مهره رخ + علت و نکات ♜

چیدمان مهره های رخ در صفحه شطرنج به این صورت است که رخ ها در دو گوشه ی ردیف اول قرار می گیرند یعنی ردیف های a و h

چیدن اصولی مهره ها در بازی شطرنج - آموزش چیدمان شطرنج

رخ یا قلعه از کلمه راک یا (Rukh) از فارسی قدیم گرفته شده است که به زبان انگلیسی (Rook) رفته است و به معنای ارابه می باشد(1). امتیاز مهره رخ در شطرنج 5 می باشد و علامت اختصاری آن R می باشد. از آنجایی که مهره رخ در شطرنج به صورت خطی (یا افقی یا عمودی) حرکت می کند، در هر خانه از صفحه شطرنج که قرار می گیرد می تواند کل ردیف و ستونی که در آن قرار گرفته را پوشش دهد چه از لحاظ حمله به مهره های حریف و چه از لحاظ دفاع از مهره های خودی.

در ضمن یکی از موثرترین مهره ها در کیش دادن به شاه حریف است، چرا که هر جا مهره رخ بایستد دیگر شاه نمی تواند از آن ستون یا ردیف عبور کند و عملا در یک طرف مهره رخ محبوس می شود. از طرفی چون در آخرین خط دفاعی ما حضور دارد ردیف 1 و 8 ، از بهترین دفاع ها برای اجازه ندادن سربازان برای ارتقا و تبدیل شدن آنها به مهره های موثر مانند وزیر است.

اگر در چیدمان شطرنج، مهره رخ در ابتدای بازی در صف مقدم -جایی که در حال حاضر سربازان آن مکان را اشغال کرده اند- می بود (ردیف 2 و 7) در ابتدای بازی می توانست با حرکت های عمودی و افقی خود بسیاری از مهره های بزند و احتمالات حرکت دیگر مهره ها را پایین می آورد.

پس جای مهره رخ در ردیف اول است (ردیف 1 و 8) و پشت سربازان که کمی دیرتر به بازی بیاید. در بازی شطرنج مرکز صفحه شطرنج بسیار اهمیت دارد و اگر مهره های رخ در ابتدای بازی در مرکز صفحه (مرکز کوچک و مرکز بزرگ) داشتند یعنی ستون های c , d , e و f باعث می شد که هر جنگی که در وسط رخ می داد، پس از اولین مهره ای که از زده می شد، راه رخ باز شود و مهره رخ شروع به کشتار نیرو های دشمن می کرد و برای مهره ای با این دامنه حرکت و قدرت مانور، وارد شدن به مرکز بسیار زود است و باعث می شود بازی کوتاه شود و سریع پایان بیابد و استراتژی ها بسیار محدود شود.

برای ستون های G , B نیز این امر صادق است باید مهره های رخ را طوری در صفحه بچینیم که به صورت خودکار و اتوماتیک با توجه به قدرت مانور زیادی که دارند، از وسط و آخر بازی به صورت فعال در بیایند. رخ ها به عنوان سوار های سنگین، مهره های با رزشی هستند که در آخر بازی به هرچه جذاب شدن بازی کمک می کنند.

از جمله حرکات و استراتژی های مخصوص مهره رخ که به نحوه چیدن شطرنج و حرکت این مهره وابستگی زیادی دارد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

♞ چیدن مهره اسب در شطرنج + علت و نکات ♞

چیدن مهره های اسب در صفحه شطرنج درست بعد از رخ ها در ردیف اول صورت می گیرد یعنی ستون های b و g

آموزش چیدمان شطرنج
عکس چیدن مهره های شطرنج

اسب ها در زبان انگلیسی به صورت Knight (به معنای شوالیه) نوشته می شود و امتیاز مهره اسب در بازی شطرنج برابر 3 می باشد و مخفف آن در دیاگرام ها حرف Nمی باشد. همانطور که اشاره کردیم مهره ی اسب تنها مهره ای در شطرنج است که می تواند از روی مهره ها بپرد.

مهره اسب در شطرنج به صورت حرف L حرکت می کند، یعنی دو حرکت به یک سمت و حرکت سوم با چرخش 90 درجه به سمت چپ یا راست. پرش مهره ی اسب از روی مهره های دیگر به این معناست که تمام مهره های دیگر تا زمانی می توانند به حرکت خود در جهت های مختص به آن مهره حرکت کنند که به مهره دیگری برخورد نداشته باشند ولی مهر اسب تنها مهره ای می باشد که از روی مهره ها می پرد و اگر جلوی این مهره بسته باشد، خللی در حرکت آن به وجود نمی آید.

امتیاز مهره اسب مانند مهره فیل برابر 3 می باشد ولی شعاع عمکرد اسب از فیل کمتر است آسیب ناپذیر تر از سوار های دیگر است به این معنا که اسب به مهره حریف (غیر از اسب) حمله کند، آن مهره نمی تواند اسب مهاجم را بزند.

ستون های a و h را که توسط رخ ها پر نمودیم. طبق شاه و وزیر نیز به جهت اهمیت ارزش و محافظت در دو ستون وسط قرار می گیرند. پس یا باید مهره های اسب در خانه های b و g جای داده شوند یا در خانه های c و f . اینکه چرا نمی شود اسب ها در خانه های نامتقارن (یعنی b و f یا c و g) در دو طرف وزیر و شاه باشند را در قسمت فیل ها توضیح می دهیم.

چرا که با قرار دادن اسب ها در خانه های نامتقارن، فیل ها در خانه های همرنگ قرار می گیرند و از کارایی می افتند. حال تنها سوال باقی مانده این است که مهره های اسب را در کدام دو ردیف متقارن قرار دهیم، b و g یا c و f.
در چیدمان شطرنج با قرار دادن اسب ها در ستون های c و f درست است که به اسب ها قدرت مانور بالایی می دهیم و برای گسترش های بعدی انتخاب های زیادی داشتیم مخصوصا بعد از حرکت اول و در دومین حرکت ولی دو نکته را باید متذکر شویم.

اول اینکه این کار باعث می شود که حرکت های فیل بسیار کم قدرت و با مانور بسیار پایین باشد چرا که به کناره های صفحه شطرنج بسیار نزدیک می شوند و با کوچک ترین حرکتی، به دیواره مواجه می شوند و احتمالات حرکتی و در نتیجه بازدهی فیلها بسیار پایین می آمد.

نکته دوم اینکه درست اسب دامنه حرکت اسب ها بالا می رود ولی قدرت زیاد هم همیشه خوب نیست! وقتی یک مهره قدرت زیادی پیدا می کند همه استراتژی ها به سمت یک مهره متمایل می شود و ما در بازی شطرنج قصد داریم علاوه بر اینکه استقلای هر مهره در حرکت و قدرت حفظ شود، نمی خواهیم هیچ نیرویی قدرت بیش از اندازه داشته باشد.

قدرت و مانور مهره های شطرنج با یکدیگر تا حدی در تعادل هستند. اگر مهره ای به نام رخ داریم که دامنه حرکت خوب دارد، آن را در گوشه صفحه می اندازیم که قدرت بیشا از حد نگید. اگر به یک مهره مانند وزیر قدرت حرکتی بالا می دهیم، تعداد آن را به یک کاهش می دهیم که کفه ترازوی قدرت مهره ها به سمت یک مهره تمایل پیدا نکند.

در مورد مهره اسب و نحوه چیدن این مهره هم این قانون صادق است. از جمله حرکات و استراتژی های مخصوص مهره اسب که به نحوه چیدمان شطرنج و حرکت این مهره وابستگی زیادی دارد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

♝ چینش مهره فیل در شطرنج + علت و نکات ♝

چینش مهره های فیل در صفحه شطرنج درست بعد از اسب ها در ردیف اول صورت می گیرد یعنی ستون های c و f .

مهره فیل در زبان انگلیسی به صورت Bishops (به معنای اسقف) نوشته می شود که با حرف مخفف B نمایش داده می شود. امتیاز مهره فیل همانند مهره اسب در شطرنج برابر با 3 می باشد.
امتیاز مهره فیل مانند مهره اسب برابر 3 می باشد ولی شعاع عمکرد فیل از اسب بیشتر است. حرکت مهره فیل به صورت قطری می باشد یا می توان گفت فیل به صورت X یا ضربدری حرکت می کند، این بدان معناست که فیل ها فقط در همان رنگی که اول در آن قرار دارند حرکت می کنند و نمی توانند از رنگ خانه اولیه خود خارج شوند.

همینجا یک نکته برای ما آشکار می شود و آن این است که نمی توان و نباید مهره های فیل در خانه های همرنگ باشند چرا که حرکات آنها بسیار محدود می شود و دامنه و وسعت حرکت مهره های فیل در شطرنج کم می شود.

از طرف دیگر در چیدمان شطرنج اگر اول بازی فیل ها را کنار یکدیگر بگذاریم با حرکت تومان و هماهنگ با هم، همیشه می توانند دو قطر کنار یکدیگر را به طور کامل ببندند و این باعث می شود که اول بازی قدرت خیلی زیادی داشته باشند.

همانطور که پیش تر گفته شد با توجه به نوع حرکت و چیدمان مهره ها بر روی صفحه شطرنج ما سعی داریم توازن را برقرار کنیم. هیچ مهره ای نباید بیش از حد ضعیف یا بیش از حد قوی باشد.

با توجه به این که با استدلا و توضیح تا کنون خانه های a و h را با رخ ها و سپس خانه های b و g را با اسب ها پر کردیم و با توجه به اینکه هم نباید دو مهره رخ را کنار یکدیگر بگذاریم و هم نمی توانیم آنها را در خانه های همرنگ قرار دهیم، پس چاره ای نمی ماند جز اینکه یکی را در ستون c و دیگری را در ستون f بگذاریم. 

اصطلاحا به فیلی اول بازی در خانه سفید قرار دارد فیل سفید رو و به فیلی که در خانه سیاه قرار دارد فیل سیاه رو می گویند.
از جمله حرکات و استراتژی های مخصوص مهره فیل که به نحوه چیدن و حرکت این مهره وابستگی زیادی دارد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

♛ چیدمان شطرنج برای مهره وزیر + علت و نکات ♛

نحوه چیدمان شطرنج برای مهره وزیر درست بعد از فیل و در خانه همرنگ با مهره وزیر می باشد. یعنی وزیر سفید در d1 و وزیر سیاه در d8 مستقر می شود. یعنی وزیر در ستون d قرار می گیرد.

وزیر در زبان انگلیسی به صورت Queen (به معنای ملکه) نوشته می شود و حرف اختصاری آن Q می باشد. مهره وزیر ، با ارزش ترین و پر امتیاز ترین مهره در شطرنج می باشد (9 امتیاز). مهره وزیر هم می تواند همانند مهره رخ در عرض و طول حرکت کند و هم می تواند همانند مهره فیل به صورت قطری حرکت کند.

مهره ی وزیر به دلیل شعاع حرکت و موقعیت قرار گرفتن در صفحه شطرنج به قوی ترین مهره شطرنج معروف است.

چون مهره وزیر بسیار قدرتمند است، با اینکه همه سوار ها در شطرنج به صورت جفت می باشند، ولی این مهره را برای حفظ تعادل و توازن قدرت به صورت تکی در جمع مهره های سوار قرار داده اند. با این که می توانستند به دلیل قدرت مانور بالای این مهره و به منظور محدود کردن قدرت آن، این مهره را به دیواره ها نزدیک تر بچینند ولی به جهت بالا بردن احتمالات و غیر قابل پیش بینی تر کردن هر چه بیشتر حرکات، این مهره را در وسط و کنار شاه چیده اند.
از جمله حرکات و استراتژی های مخصوص مهره وزیر که به نحوه چیدن و حرکت این مهره وابستگی زیادی دارد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

♚ چینش مهره شاه در شطرنج + علت و نکات ♚

طرز چیدن مهره های شطرنج یا چینش مهره شاه در صفحه شطرنج درست بعد از فیل و در خانه ناهمرنگ با مهره شاه می باشد. یعنی شاه سفید در e1 و شاه سیاه در e8 مستقر می شود. در کل شاه در ستون e قرار می گیرد.

شاه در زبان انگلیسی به صورت King (به معنای پادشاه) نوشته می شود و حرف اختصاری آن K می باشد. ارزش مهره شاه صفر یا بینهایت است چرا که هیچگاه در بازی شطرنج نمی توان شاه را زد. در واقع تنها مهره ای که در شطرنج غیر قابل زدن است، مهره شاه است.

با اینکه مهره شاه ، مهم ترین مهره در شطرنج است ولی قوی ترین مهره شطرنج نیست!

مهره شاه در شطرنج فقط می تواند یک خانه در هر جهت حرکت کند. البته با توجه به چیدمان شطرنج و نوع حرکت مهره شاه نکات ریزی در مورد شاه وجود دارد مانند برخورد دو شاه یا محافظت شاه از مهره خودی در مقابل شاه حریف یا قلعه رفتن و … که در آموزش های بعدی به توضیح آنها می پردازیم. در کل اساس بازی شطرنج و استراتژی های آن بر مبنای کیش و مات کردن شاه حریف بنا نهاده شده است.
از جمله حرکات و استراتژی های مخصوص مهره شاه که به نحوه چینش، ذات و حرکت این مهره وابستگی زیادی دارد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

♙ چیدن مهره سرباز یا پیاده در شطرنج + علت و نکات ♙

سرباز یا پیاده در ردیف دوم بعد از سواره ها در شطرنج چیده می شود. یعنی کل ردیف 2 برای سفید و کل ردیف 7 برای سیاه به چیدن مهره سرباز یا پیاده اختصاص دارد. مهره سرباز یا پیاده در زبان انگلیسی به صورت Pawn (به معنای سرباز) نوشته می شود که با حرف مخفف P نمایش داده می شود. امتیاز مهره سرباز یا پیاده در شطرنج برابر 1 می باشد.

مهره های سرباز یا پیاده به عنوان ضعیف ترین مهره شطرنج شناخته می شوند و در عین حال پر تعداد ترین مهره آن نیز به حساب می آیند.

همانطور که سرباز ها در جنگ های واقعی پیاده نظام و در جلوی صف نظامی قرار دارند، در چیدمان شطرنج در صفحه شطرنج نیز همین گونه چینش شده اند. سرباز تنها مهره ای در شطرنج است که فقط به سمت جلو حرکت می کند و توانمایی حرکتی کمی دارد. دیگر ویژگی و مشخصه مهره پیاده ، این است که نوع حرکت و زدن مهره در آن با یکدیگر متفاوت است. یعنی مهره سرباز یا پیاده به یک صورت حرکت می کند و به صورت دیگری مهره های حریف را می زند. هنگام شروع بازی و زمانی که سرباز در خانه ی اولیه خود می باشد، فقط و فقط برای حرکت اول خود می تواند به اختیار یک خانه یا دو خانه به سمت جلو حرکت کند و بعد از آن همانطور که گفته شد، فقط می تواند 1 خانه 1 خانه حرکت کند. می توانید برای آموزش و اطلاعات بیشتر به مقاله آموزش حرکت سرباز در شطرنج مراجعه بفرمائید.

نتیجه گیری و بیان قانون دست به مهره شطرنج

با توجه به توضیحات داده شده، متوجه شدیم که صفحه شطرنج در واقع میدان نبرد واقعی را تداعی می کند و حرکت مهره ها و چیدمان شطرنج برای مهره ها نیز اساس و پایه خود را از این موضوع وام می گیرد، در واقع مهره های شطرنج بر اساس نوع حرکت هر مهره طوری در صفحه شطرنج قرار گرفته اند که اولا بیشترین بازدهی خود را داشته باشند و دوما امکان وقوع احتمالات مختلف و استراتژی های متفاوت را از همان اول بازی فراهم کنند. به طور مثال چون فیل ها به صورت مورب حرکت می کنند اگر اول بازی در گوشه های صفحه شطرنج چینش می شدند دامنه حرکت مهره فیل محدود و قابل پیش بینی می شد. هر چه این مهره اول بازی وسط تر چیده شده باشد غیر قابل پیش بینی تر می شود. یا مثال دیگر اینکه اسب مهره خاصی در شطرنج است و می توان استراتژی های متفاوتی را با مهره اسب در شطرنج پیاده کرد، ولی اسبی که در یکی از 4 گوشه صفحه شطرنج قرار دارد فقط برای حرکت دو انتخاب دارد و اگر قرار بود اسب اول بازی در چیدمان مهره های شطرنج در گوشه زمین چیده شده باشد، با توجه به اشغال بودن ردیف 2 و 7 توسط مهره های خودی، عملا فقط یک انتخاب برای حرکت برایش وجود داشت که آن حرکت بسیار از مرکز صفحه شطرنج دور بود. پس می توان نتیجه گرفت که چیدمان کنونی صفحه شطرنج در طی سالها، در واقع چینشی بهینه و با بالاترین احتمالات حرکت مهره ها می باشد.

آموزش کامل قانون دست به مهره و الحاقات آن

اکثر کسانی که یادگیری شطرنج را شروع کرده اند یا به صوت تجربی در حال بازی آن بوده اند قانونی تحت عنوان قانون دست به مهره در شطرنج را بلد هستند. به طور ضمنی این قانون بیان می دارد که اگر شطرنج باز به مهره ای دست زد، باید آن را تکان دهد. به عبارت دیگر قبل از دست زدن به مهره باید فکر هایتان را کرده باشید و نه بعد از آن. ولی این قانون الحاقات دیگری نیز دارد که در اینجا به بیان کاملا آن می پردازیم:

  1. اگر به مهره ای دست زدید باید آن را حرکت دهید.
  2. تا زمانی که مهره در دست شماست هر جایی که بخواهید می توانید آن را بگذارید ولی به محض اینکه مهره را رها کردید حرکت شما تمام شده است و حق برداشت مجدد مهره را ندارید.
  3. اگر به مهره ی حریف دست زدید باید آن را با هر مهره ای می توانید بزنید مگر اینکه غیر ممکن باشد.
  4. اگر یکی از مهره هایتان بیفتد یا به هر دلیلی نامرتب باشد برای اینکه مهره را در جای خود قرار دهید باید از حریف اجازه بگیرید.

چیدمان شطرنج در یک نگاه ( چینش سریع مهره ها )

برای چیدمان سریع صفحه شطرنج قبل از چیدن مهره ها باید به نکته اصلی دقت کنید که دچار اشتباه نشوید:

  1. اول اینکه اگر سفید هستید خانه گوشه سمت چپ شما باید a1 باشد و رنگش سیاه است و اگر با رنگ سیاه در شطرنج بازی می کنید، خانه گوشه سمت چپ شما h8 است و رنگ آن سیاه است.
  2. تمام مهره های شطرنج در دو طرف (رنگ سیاه و سفید) به یک شکل چیده می شود به جز مهره های شاه و وزیر که چیدمان خانه این دو مهره به رنگ مهره بستگی دارد.

حال چیدمان شطرنج را از ردیف اول سمت خودمان شروع می کنیم. ابتدا در دو طرف ردیف اول رخ ها را می چینیم و سپس مهره های اسب و بعد از آن مهره های فیل را چیدمان می کنیم. شاه را در خانه غیر همرنگ با آن و وزیر را در خانه ی همرنگ با آن مهره می چینیم. سپس در ردیف دوم تمام سربازان چیده می شود. به همین سادگی!

تمامی مطالب فوق متعلق به مجموعه شطرنج ایران می باشد. کپی مطالب با حفظ منبع بلا مانع می باشد.

مجموعه شطرنج ایران ، مرجع تخصصی آموزش شطرنج در ایران


مقالات مرتبط با مو ضوع چیدمان شطرنج که ممکن است شما دوست داشته باشید آنها را نیز مطالعه کنید. :

آموزش کامل بازی شطرنج (کاملا رایگان، 100% تضمینی)
فیلم آموزش شطرنج رایگان برای کودکان
بهترین کلاس آموزش شطرنج کودکان و نوجوانان در مشهد در سال 1400


(1) : تاریخچه نامگذاری رخ در ویکی پدیا

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا