برای برگزاری مسابقات شطرنج باید از امکانات برای برگزاری بهتر مسابقات استفاده کنیم.یکی از این امکانات و لوازم که کاربرد بسیاری در مسابقات شطرنج دارد ساعت شطرنج است. کار با ساعت های شطرنج نیز خیلی سخت نیست. در این مقاله میخواهیم به آموزش کار با ساعت های شطرنج بپردازیم. بنابراین همراه شطرنج ایران باشید.
آشنایی با ساعت شطرنج
هدف ساعت شطرنج : ساعت شطرنج برای ایجاد عدالت زمانی برای بازیکنان استفاده می شود و هر بازیکن باید بازی خود را در بازه زمانی مشخص به پایان برساند و در صورتیکه زمان بازیکن به پایان برسد بازی را باخته است (مگر اینکه حریف مهره کافی برای مات کردن نداشته باشد که در آن صورت مساوی شده است)
ساعت های شطرنج از دو نوع دیجیتالی و عقربه ای تشکیل شده اند که با توجه به دقت بالای ساعت های دیجیتالی در بیشتر مسابقات از این ساعت ها استفاده می شود و تمامی بازیکنان و دائران و برگزار کنندگان باید توانایی کار با ساعت های شطرنج را داشته باشند.
خیلی از مواقع در مسابقات پیش می آید که بازیکنان طریقه صحیح استفاده از ساعت را بلد نیستند و ممکن است نتوانند در زمان های حساس که از آن درست استفاده کنند و در مسابقه با مشکلاتی روبرو شده اند. در این مطلب تلاش کرده ایم کار با مدل های مختلف ساعت های دیجیتالی را به شما آموزش بدهیم تا بتوانید بهترین استفاده را در مسابقات از آن داشته باشید.
ساعت های شطرنج دیجیتالی معمولا دارای مشخصاتی به شرح زیر می باشند.
1- دکمه روشن و خاموش
2- چند دکمه تنظیم جهت قرار گرفتن در بازه های زمانی مختلف
3- صفحه نمایش دهنده
4- برنامه ها و زمان های پیش فرض که معمولاً با کدهای مخصوص در زیر ساعت بصورت چاپی قابل رویت است.
چنانچه زمان های پیش فرض را مشاهده کنید به راحتی متوجه خواهید شد که در مقابل هر کد یا شماره توضیح کوتاه از آن برنامه پیش فرض که قبلاً در حافظه یا آی سی های ساعت برنامه ریزی شده آمده است و اگر آن کد بخصوص را انتخاب کنید به طور اتوماتیک ساعت شما در این زمان خاص تنظیم و آماده کار می باشد و کافیست برای شروع دکمه Start را به کار بزنید.
به طور مثال شماره 1: blitz 5 min
همچنین می توان گفت که اکثر زمان های پیش فرض بصورت دستی نیز قابل تنظیم هستند.
و نکته دیگر هم این که ساعت های شطرنج دیجیتالی نیز مثل هر وسیله الکترونیکی دیگر حتماً با یک کاتالوگ و یا بروشور و در داخل جعبه آن به دست ما می رسند؛
اما نکته مهم این که به اصولا و بر سر میز مسابقه بازیکنان به این بروشور راهنما دسترسی ندارند.
آموزش کار با ساعت های شطرنج DGT 2010:
دکمه روشن و خاموش این ساعت در زیر ساعت تعبیه شده است.:
A- کلید کاهش ارقام
B- کلید افزایش ارقام
C- کلید Start و Stop
D-کلید Enter یا Set
پس از روشن نمودن ساعت اصولا کد آخرین برنامه تنظیم شده که در حافظه ذخیره شده در صفحه سمت چپ نمایان شده و جهت تنظیم ساعت می توانید کلید D یا Enter را بزنید و برای شروع بازی هم از کلید Start یا C استفاده کنید.
برای مثال پس از روشن نمودن ساعت در صفحه سمت چپ کد 1 را مشاهده کرده اید با توجه به توضیحات پشت ساعت این کد جهت زمان 5 دقیقه یا بازی بلیتس طراحی شده است.
چنانچه هدف شما بازی با این حالت زمانی است مانند حالت قبل با زدن کلید D یا Set ساعت آماده و با کلید C یا Start می توانید بازی را آغاز کنید. حالا در همین حالت و پس از روشن نمودن ساعت فرض کنید می خواهید یک بازی سریع با زمان 25 دقیقه داشته باشید. کافیست به سادگی کد 1 را با کلید افزایش ارقام به 2 تغییر و با زدن کلید Set زمان مورد نظر را انتخاب و با کلید Start بازی را شروع کنید. همان گونه که قبلاً توضیح دادم کلیه حالت های زمانی به صورت دستی یا Manual نیز قابل تنظیم هستند. اما یک حالت تنظیم دستی کلی در کد شماره 3 این ساعت طراحی شده که می تواند در انتخاب حالت های زمانی متفاوت به شما کمک کند.
تنظیم یک حالت به صورت دستی:
فرض کنید می خواهید یک مد زمانی 15 دقیقه را انتخاب کنید. بهتر است با کد شماره 3 که مخصوص تنظیم دستی تعریف شده شروع کنید. پس از انتخاب این حالت و زدن کلید Set مشاهده می کنید که ارقام به حالت چشمک زن ظاهر شده و آماده تنظیم هستند. با استفاده از کلید های افزایش و کاهش، ارقام را به طور دلخواه تنظیم و پس از تنظیم هر شماره دیجیتالی با زدن کلید Set به رقم بعدی رفته و عدد مورد نظر خود را تنظیم نمایید و در پایان نیز با چند ثانیه فشردن بر دکمه Set مد زمانی دلخواه خود را بر صفحه نمایش ساعت خواهید دید.
تنظیم دستی ساعت 2010 DGT برای مسابقات با ساعت فیشر:
کد شماره 18 این ساعت از کدهای بسیار مفید در برگزاری مسابقات می باشد و مخصوصا این که با این کد قادر خواهید بود حالت های زمانی با افزایش زمان برای هر حرکت یا همان ساعت فیشر معروف را تنظیم کنید. پس از انتخاب کد 18 و زدن کلید Set کلیه ارقام در دو صفحه نمایش بصورت 0.00 می باشند و کافیست برای تنظیم حالت زمانی دلخواه خود درست مانند حالت قبل از کلید های تنظیم استفاده کنید با این فرق که در این حالت بعد از تنظیم آخرین رقم در صفحه سمت راست نشانگر مجدداً به ابتدای صفحه سمت چپ رفته و این بار نوبت تنظیم زمان پاداش برای هر حرکت است. در این حالت حتماً دقت کنید تا بطور مثال بجای 3 ثانیه پاداش به ازای هر حرکت 3 دقیقه قرار ندهید. پس از تنظیم کامل ساعت و فشردن کلید Set ساعت شما آماده کار و شروع خواهد بود.
زمان پیش فرض برای مسابقات فکری استاندارد:
حالت شماره 17 این ساعت برای مسابقات فکری یا استاندارد با زمان 90 دقیقه به اضافه 30 ثانیه پاداش برای هر حرکت تعریف شده است. حالت زمانی که اکنون تقریباً در مسابقات مختلف و در بسیاری از کشورهای جهان مورد استفاده قرار می گیرد.
تقریباً کلیه حالت های زمانی مختلف به صورت پیش فرض در این ساعت طراحی شده است. حداکثر سعی خود را به کار برید تا از حالت های زمانی پیش فرض استفاده کنید و فقط در مواردی که حالت زمانی دلخواه خود را در این لیست ندارید از حالت تنظیم دستی استفاده کنید.
×××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××
آموزش کار با ساعت های شطرنج PQ 9903 :
A – کلید افزایش ارقام
B – کلید روشن و خاموش ON/OFF
C – کلید START و تنظیم ارقام
D – کلید OK یا SET
E – کلید کاهش ارقام
بر طبق تعریف کلی ساعت های شطرنج دیجیتالی این مدل ساعت نیز دارای تعدادی برنامه پیش فرض و تعریف شده در حافظه می باشد که به صورت کدهای مشخص در قسمت زیر ساعت قابل مشاهده است. کاملاً طبیعی است که تولید کنندگان کدهای متفاوتی را برای ساعت ساخته شده خود تعریف کرده باشند. به طور مثال کد شماره 3 در ساعت مدل DGT 2000 که در مرحله قبلی توضیح دادم یک برنامه تنظیم دستی بود اما در این مدل این کد برای زمان 60 دقیقه تعریف شده و تنظیم دستی شماره 6 است. همچنین این مدل دارای زنگ یا ALARM می باشد و چنانچه آن را غیر فعال نکنید در 10 ثانیه پایانی شما را از کمبود زمان آگاه می سازد.
در مورد دکمه B یا روشن و خاموش کردن ساعت دقت کنید، جهت روشن نمودن ساعت کافی است این دکمه را فقط یک بار لمس کنید، اما برای خاموش کردن باید چند ثانیه انگشت خود را روی این دکمه به صورت ثابت قرار دهید، عملکرد بقیه دکمه ها تقریباً در تمامی مدل ها یکی است و فقط ممکن است محل قرار گرفتن دکمه ها تغییر کرده باشد.
و اکنون چند نمونه تنظیم:
تنظیم بر اساس کدهای پیش فرض
با دکمه B ساعت را روشن کنید. اکنون یکی از کدهای پیش فرض را به صورت چشمک زن در وسط صفحه نمایش مشاهده می کنید. با دکمه های افزایش و کاهش ارقام کد مورد نظر را روی عدد 1 تنظیم کنید. این کد برای زمان 5 دقیقه یا بازی بلیتس تعریف شده، سپس با فشردن دکمه D یا OK ساعت آماده کار و با فشردن دکمه C یا START می توانید بازی را شروع کنید، دقت کنید در قسمت بالایی و سمت راست کد برنامه یک شمایل به شکل مثلث مشکی رنگ مشاهده می کنید، با هر بار فشردن دکمه OK این شمایل ظاهر یا محو می شود که به منزله فعال یا غیر فعال بودن زنگ یا همان ALARM ساعت است.
در مثال بعدی با انتخاب کد شماره 2 مد زمانی 25 دقیقه را در تنظیمات خود خواهید دید. فراموش نکنید پس از انتخاب کد مورد نظر با زدن کلید C یا OK ساعت آماده کار و با کلید START شروع به کار خواهد نمود.
چنانچه قبلاً توضیح دادم کلیه مد های زمانی بصورت دستی نیز قابل تنظیم هستند، برای مثال در مورد کد شماره 2 یا همان زمان 25 دقیقه می توانید به صورت دستی یا Manual از همین کد یا کد شماره 6 برای تنظیماتی مثل زمان 15، 20 و 25 دقیقه و یا هر زمان دلخواه دیگر استفاده کنید.
یک تنظیم دستی برای مسابقات سریع با ساعت فیشر:
در تنظیمات این ساعت کد شماره 11 که برای زمان 3 دقیقه به اضافه 2 ثانیه پاداش یا همان ساعت فیشر تعریف شده است، فرض کنید می خواهید زمان 15 دقیقه و 5 ثانیه پاداش را در ساعت خود داشته باشید. پس از انتخاب کد شماره 15 با فشردن کلید D یا OK ساعت شما آماده کار است. اما با زمان پیش فرض، جهت تنظیم زمان 15 دقیقه انگشت خود را برای چند ثانیه روی دکمه C یا START به صورت ثابت قرار دهید. مشاهده می کنید ارقام به صورت چشمک زن و از ابتدای صفحه نمایش آماده تنظیم هستند. اکنون با کلیدهای افزایش یا کاهش (+/-) رقم مورد دلخواه را تنظیم و با هر تنظیم و فشردن کلید C به سادگی به رقم بعدی رفته و تنظیمات را تا انتها انجام دهید.. در کد افزایش زمان پس از تنظیم زمان اصلی 15 دقیقه در هر دو طرف صفحه نمایش، نشانگر مجدداً به ابتدای اولین رقم سمت چپ ساعت رفته با این تفاوت که این بار نوبت تنظیم زمان پاداش یا همان ساعت فیشر است و به سادگی و با کلیدهای تعریف شده می توانید این کار را انجام دهید. حتماً دقت کنید تا به هنگام تنظیم زمان پاداش مثلاً به جای تنظیم 5 ثانیه افزایش به ازای هر حرکت 5 دقیقه قرار ندهید.
زمان استاندارد 90 دقیقه + 30 ثانیه پاداش:
اگر به خاطر داشته باشید در ساعت مدل DGT 2000 برای تنظیم زمان استاندارد 90 دقیقه +30 ثانیه از کد شماره 17 استفاده نمودیم. در این مدل کد شماره 14 برای این مد زمانی تعریف شده و به سادگی می توانید برای برگزاری مسابقات فکری از این کد استفاده کنید.
و دو مد زمانی دیگر:
کد 12: 5 دقیقه + 3 ثانیه پاداش
کد 13: 25 دقیقه + 10 ثانیه پاداش
یاد آور می شوم کلیه مدهای زمانی به صورت دستی قابل تنظیم هستند. در هر حال با اندکی دقت در استفاده از دکمه ها به راحتی کلیه مدهای زمانی قابل تنظیم هستند.
×××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××
آموزش کار با ساعت های شطرنج ghadir kish :
دکمه روشن و خاموش (ON/OFF) در قسمت زیر ساعت قرار دارد.
A – دکمه افزایش یا تنظیم ارقام
B – دکمه OK یا SET
C – دکمه START
اگر از بازیکنانی هستید که بعد از هر حرکت در اطراف سالن قدم می زنند چراق قرمز رنگ کوچکی (LED) که در قسمت بالای هر صفحه نمایش قرار دارد به شما کمک خواهد کرد تا از فاصله چند متری نوبت خود را تشخیص دهید. مانند مدل های قبلی کد برنامه های پیش فرض در قسمت زیر ساعت به صورت چاپی قابل رویت است.
این مدل ساعت ساخت داخل است و به جهت تنظیم شاید یکی از ساده ترین در نوع خود به شمار آید و با وجود 8 برنامه پیش فرض، کلیه مدهای زمانی قابل استفاده در مسابقات مختلف را پشتیبانی می نماید.
تنظیم با کد های پیش فرض:
پس از روشن نمودن ساعت، کد انتخابی شما در صفحه سمت چپ به صورت چشمک زن قابل مشاهده است و به طور مثال اگر کد شماره 1 را مشاهده می کنید فقط کافیست با فشردن دکمه OK ساعت را در حالت آماده و با زدن دکمه START بازی را شروع کنید.
به همین ترتیب کد شماره 2 برای زمان 25 دقیقه و کد شماره 3 برای یک تنظیم دستی تعریف شده است. مانند مدل های قبلی این ساعت نیز قابلیت تنظیم دستی را جهت مدهای زمانی مختلف دارا می باشد.
به طور مثال اگر قصد تنظیم ساعت برای زمان 2 دقیقه را دارید کافیست تا در به کد پیش فرض 3 رفته و با دکمه افزایش ارقام دلخواه خود را تنظیم و با فشردن دکمه OK به رقم بعدی رفته و تنظیم خود را انجام دهید و پس از تنظیم هر دو صفحه نمایش و فشردن دکمه START، ساعت را آماده کار نمایید.
به همین ترتیب مثلاً برای بازی های سریع با زمان ثابت ( بدون افزایش زمان ) می توانید از کد پیش فرض 2 یا همان زمان 25 دقیقه استفاده کنید و به طور مثال می توانید تنظیماتی نظیر 10×2، 15×2 و یا 20×2 دقیقه را به صورت دستی در ساعت خود داشته باشید.
تنظیم زمان سریع با افزایش زمان (فیشر):
با کد شماره 7 این مدل ساعت می توانید کلیه زمان های دلخواه خود را همراه با افزایش زمان پاداش یا همان ساعت فیشر معروف تنظیم نمایید. طرز کار درست مانند تنظیم در زمان های ثابت است با این تفاوت که پس از تنظیمات اصلی نشانگر ساعت مجدداً به اولین رقم سمت چپ رفته و اکنون آماده تنظیم زمان افزایش می باشد. حتماً دقت نمائید تا در این مرحله به طور مثال به جای 5 ثانیه افزایش زمان 5 دقیقه قرار ندهید و به هر حال صفحه نمایش 3 رقمی تقریباً در تمامی مدل ها راهنمای شما خواهد بود. پس از تنظیم کامل با فشردن دکمه START ساعت شما آماده کار می باشد.
تنظیم 90 دقیقه + 30 ثانیه پاداش:
کد شماره 6 این ساعت برای زمان استاندارد 90 دقیقه + 30 ثانیه افزایش زمان به صورت پیش فرض تعریف شده و به راحتی و در اکثر مسابقات فکری می توان از این مد زمانی استفاده نمود. همچنین چنانچه قصد برگزاری مسابقات فکری با تعداد حرکت مشخص در زمانی مشخص را دارید، کد شماره 8 این ساعت قابلیت تنظیم تا 4 دوره زمانی همراه با شمارنده حرکات را دارا می باشد. (مانند یک بازی فکری با زمان 2 ساعت برای 40 حرکت و 1 ساعت برای ادامه بازی)
تمامی مطالب فوق متعلق به باشگاه شطرنج ایران می باشد. کپی مطالب با حفظ منبع بلامانع می باشد.
خانه و مدرسه تخصصی شطرنج در مشهد