آموزش شروع بازی دفاع سیسیلی در شطرنج
شروع بازی دفاع سیسیلی از جمله شروع بازی هایی است که تعداد واریانت ها و شاخه های منشعب از آن فوق العاده زیاد است که هر کدام نیز پیوسته در معرض تغییر و دگرگونی بوده و دائما مورد بررسی تئوریک عمیق اساتید شطرنج جهان واقع می شود. آموختن و یادگیری شروع بازی دفاع سیسیلی که یکی از بهترین انواع دفاع در شطرنج است، از ارکان اصلی و اساسی همه شطرنجبازان قرن حاضر شده است. با آموزش دفاع سیسیلی شطرنج همراه شطرنج ایران باشید.
دفاع سیسیلی یکی از محبوب ترین گشایش های بازی شطرنج است که با حرکت زیر آغاز می شود:
♙ به e4 و ♙ به c4
مهره پیاده سفید به خانه e4 و مهره پیاده سیاه به خانه c5
حرکات اولیه ورود به شاخه شروع بازی دفاع سیسیلی + تفسیر
سیاه عجالتا با پیاده های مرکزی خود بازی نمی کند، اما از 2.d4 فوری ممانعت کرده است. سفید در حال زمینه چینی برای حرکت d4 می باشد.البته پوزیسیون سیاه همانند دیگر گشایش های نیمه باز محدودتر از سفید خواهد بود.
ارزيابی حرکات اولیه ورود به شاخه شروع بازی و دفاع سیسیلی از ديدگاه بازیکن سفيد
پياده e4، فضای بيشتری در جناح شاه، در اختيار سفيد می گذارد و به همين دليل، سفيد تلاش می کند تا با انتقال سوارها و پياده ها به جناح شاه، حملاتی را در اين جناح، آغاز کند.
ارزيابی حرکات اولیه ورود به شاخه شروع بازی دفاع سیسیلی از ديدگاه بازیکن سیاه
سياه اجازه می دهد تا سفيد در جناح شاه، حمله کند. در مقابل، سياه، حمله خود را در جناح وزير، آغاز می کند و حتی ممکن است ضعف هاي احتمالی که پس از شروع حمله، در جناح شاه سفيد، ايجاد میشود را مورد بهره برداری قرار داده و در مرحله آخر بازی، به پيروزی برسد.
البته پوزیسیون سیاه همانند دیگر گشایش های نیمه باز محدودتر از سفید خواهد بود.
2.Nf3
حرکت
2.d4cxd4
3.Qd4
به علت 3…Nc6 به نفع سیاه تمام می شود. اما در صورت 3.Nf3 حرکت 3…e5 به دلیل 4.c3! خوب نیست. بلکه ادامه صحیح این است:
Qa5+ 4.Bd2 Qb6 5.Na3 Nc6 3.Nf3
( 6.Nc4 5…Qxb2? )
6.Nc4 Qc7
و سیاه پیاده را حفظ می کند. در صورت
2.c3 Nf6 3.e5 Nd5 4.d4 e6 5.c4 Nc7 6.d5 d6!
مرکز سفید نابود می شود.
حرکت 2.f4 به قدر کافی بررسی نشده و زیاد بازی نمی شود. احتمالا 2…Nc6 و بعد …g6 و …Bg7 و …d6 بهترین جواب است.
اما واریاسیون زیر ( دفاع سیسیلی روبینشتاین ) را ببینیم:
2…Nf6 3.e5 Nd5 4.Nc3!
و حالا در صورت
4…Nxc3 5.dxc3 d5 6.exd6 exd6 7.Bc4 Be7 8.Bf4 o-o 9.Qd2
سفید در ستون d فشار دارد. لذا سیاه چنین ادامه می دهد:
4…e6 5.Nxd5 exd5 6.d4 d6 7.Bg5!
و در اینجا بعد از
7…Be7 8.Bxe7 Qxe7 9.dxc5
بازی به نفع سفید تمام می شود. در صورت
7…Qa5+ 8.c3 cxd4? 9.Bd3! dxc3 10.o-o cxb2 11.Rb1 dxe5
12.Nxe5 Bd6 13.Nxf7! Kxf7 14.Qh5+ g6 15.Bxg6+ hxg6
16.Qxh8
سفید تهدیدهای مرگبار دارد.
3.d4 cxd4 4.Nxd4 Nf6
هدف سیاه این است که سفید را به 5.Nc3 وا دارد تا او از حرکت c4 محروم شود. سفید اگر بتواند c4 کند، هم کنترل d5 را بیشتر می کند و هم از فشار سیاه در ستون c می کاهد.
5.Nc3
بدیهی است که 5.e5 به علت 5…Qa5+ غلط است. در صورت 5.Nd2 نیز سیاه 5…d5 می کند و در صورت 6.e5 ، با 6…Nfd7 و بعد …Nc6 ، ادامه می دهد.
در صورت 5.Bd3 نیز سیاه جواب مناسب 5…Nc6 را دارد. بازی را با توجه به شکل 1 دنبال می کنیم:
5…Nc6
این بازی ” چهار اسب ” شروع بازی سیسیلی است و به ادامه های بغرنج و تند و تیزی می انجامد. حرکت 5…Bb4 ” حمله سیسیلی ” است که آن را بررسی می کنیم:
5.Bb4 6.e5! Nd5
شاید حرکت 6…Qa5 قوی به نظر برسد اما:
6…Qa5 7.exf6 Bxc3+ 8.bxc3 Qxc3+ 9.Qd2! Qxa1
10.c3 Qb1 11.Bd3 Qb6
و حالا هم
12.fxg7 Rg8 13.Qh6
خوب است و هم
12.Ba3 gxf6 13.Nb5 d6 14.Nxd6+
به حمله نتیجه بخش می انجامد.
7.Bd2 Nxc3
حرکت 7…Bxc3 خوب نیست، زیرا سفید می تواند c4 و Bb4 و Qg4 کند و پوزیسیون سیاه بسیار ضعیف می شود.
8.bxc3 Be7 9.Qg4 Kf8
سفید پوزیسیون فعالانه ای دارد.
6.Ndb5
سفید می خواهد از ضعف d6 بهره برداری کند. در ادامه
6.Nxc6 bxc6 7.e5 Nd5 8.Ne4 Qc7 9.f4 f5
چیزی عاید سفید نمی شود. مثلا
10.Nd6+ Bxd6 gxf6 11.exd6 Qb6! 12.c4 Nf6
13.Qb3 Ne4 14.Qxb6 axb6 15.Be3 c5
و پوزیسیون متعادل است.
6…Bb4
در صورت
6…d6 7.Bf4 e5 8.Bg5
نقطه d5 ضعیف می شود و سفید تهدید9.Bxf6 و Nd5 را دارد.
7.a3
این بهترین حرکت است در صورت
7.Nd6+ Ke7 8.Nxc8+ Rxc8
که در بازی کرس- تریفونوویچ (مسکو-1947 ) دیده شد، سیاه می تواند با …Rhe8 قلعه مصنوعی برود و با …d5 بازی خوبی کسب کند. ادامه زیر پیچیده است:
7.Bf4 Nxe4 8.Nc7+ Kf8
و حالا در صورت
9.Nxa8? Qf6
سیاه حمله شدید دارد یا
9.Qf3 d5 10.Nxa8 Qf6
و باز هم سیاه پوزیسیون خوبی دارد.
7…Bxc3+ 8.Nxc3 d5 9.exd5 exd5 10.Bd3 o-o 11.o-o
سفید برتری دو فیل دارد. در ضمن سیاه ممکن است در آینده به خاطر ضعف d5 به دردسر بیفتد.
1.e4 c5 2.Nf3 d6 3.d4 cxd4
4.Nxd4 Nf6 5.Nc3 e6
این واریاسیون دفاع سیسیلی شونینگن است که یکی از بغرنجترین و بزرگترین شاخه های گشایش سیسیلی در شطرنج است.
6.Be2 Nc6
در اینجا ادامه 6…Be7 7.o-o a6 و بعد …Qc7 و …Nbd7 هم قابل بازی است.
به طور کلی، سفید در مرکز و جناح شاه فعالیت خود را گسترش می دهد. از این رو سیاه باید در جناح وزیر دست به فعالیت بزند. جلوگیری از e5 سفید نیز اهمیت دارد.
سیاه فقط بعد از تکمیل گسترش می تواند به حرکت های فعالانه روی آورد.
7.o-o Be7 8.Be3 o-o 9.f4 a6 10.Bf3 Qc7
نبرد سختی در پیش است و طرفین امکانات متعادلی دارند. سیاه خانه های e5 و d5 را کنترل می کند. و پوزیسیونی نسبتا محدود اما مطمئن دارد.
سفید معمولا با انتقال وزیر به g3 ( از طریق e1 ) در جناح شاه حمله می کند.
سیاه با …Bd7 و …Na5 و …Rac8 در جناح وزیر تهدید به وجود می آورد.
1.e4 c5 2.Nf3 d6 3.d4 cxd4
4.Nxd4 Nf6 5.Nc3 g6
این واریاسیون دفاع سیسیلی دراگون است.
6.Be2
در ادامه
6.Bg5 Bg7 7.Qd2 o-o 8.f3
و بعد o-o-o ، سیاه باید با استفاده از ستون c و قطر a1-h8 تهدیدهایی علیه شاه پدید آورد.
6…Bg7 7.o-o o-o 8.Be3 Nc6
و حالا در پوزیسیون نمودار زیر حرکت 9.f4 صحیح نیست.
مثلا
9.f4 Qb6! 10.Qd3 Ng4 11.Nd5 (11.Bxg4 Bxd4)
Bxd4! 12.Nxb6 Bxe3+ 13.Kh1 Bxb6
و سیاه سه سوار به ازای وزیر دارد. ظاهرا تنها راه مناسب در این شاخه عبارت است از
9.f4 Qb6 10.e5 dxe5 11.fxe5 Nxe5 12.Nf5 Qe6 13.Nxg7 Kxg7
سفید یک پیاده عقب افتاده و بازی حادی در پیش است. برگردیم به نمودار 2:
9.Nb3 Be6
هدف استراتژیکی سیاه انجام …d5 و حمله به e4 است. اما سفید می خواهد از پیاده e به قصد حمله استفاده کند.
10.f4 Na5
جواب 10…d5، حرکت 11.e5 بود.
11.f5
سفید به طریقه های دیگر نمی تواند در صدد کسب برتری برآید. مثلا بعد از
11.Nxa5 Qxa5
سیاه با …Rac8 و …Rfd8 گسترش خود را تکمیل می کند. در صورت
11.Nd4 Nc4 12.Nxe6 Nxe3 13.Nxd8 Nxd1
نیز سیاه پوزیسیون خوبی دارد.
11…Bc4 12.Nxa5
حرکت 12.Bd3 جالب است.
12…Bxe2 13.Qxe2
ادامه
13.Nxb7 Bxd1 14.Nxd8 Bxc2
به سود سفید نیست.
13…Qxa5
و حالا سفید ممکن است با 14.g4 به حمله ادامه دهد، اما
14.g4 Nd7 15.Nd5 e6
و نقاط ضعف سفید ( e4 و e5 ) آشکار می شود. در صورت
16.f6 exd5 17.fxg7
بهتر است سیاه g7 را نگیرد و با 17…Re8 جواب دهد. مثلا پس از
18.Qf2 Ne5
حمله متقابل و فعالانه ای نصیب سیاه می شود.
دفاع سيسيلی، با اين حرکات، آغاز می شود:
1.e4 c5
ارزيابی از ديدگاه سفيد
پياده e4، فضای بيشتری در جناح شاه، در اختيار سفيد می گذارد و به همين دليل، سفيد تلاش می کند تا با انتقال سوارها و پياده ها به جناح شاه، حملاتی را در اين جناح، آغاز کند.
بیشتر بخوانید : دفاع کاروکان در شطرنج
ارزيابی از ديدگاه سياه
سياه اجازه می دهد تا سفيد در جناح شاه، حمله کند. در مقابل، سياه، حمله خود را در جناح وزير، آغاز می کند و حتی ممکن است ضعف هاي احتمالی که پس از شروع حمله، در جناح شاه سفيد، ايجاد میشود را مورد بهره برداری قرار داده و در مرحله آخر بازی، به پيروزی برسد.
طرح های سفيد
طرح کلی برای سفيد، انجام حرکت 2.Nf3 و 3.d4 است. پس از آن، سفيد، با سوارها و پياده ها، در جناح شاه، حمله می کند. سياه می تواند ساختار دراگون (با وجود پياده ها در g6 و e6) يا ساختار شونينگن (با وجود پياده ها در d6 و e6) و يا ساختار بولسلاوسکی (با وجود پياده ها در d6 و e5) را انتخاب کند.
ساختار دفاع سیسیلی دراگون
در اين وضعيت، حرکت e5، معمولا برای سياه، خوب نيست، چون مسير فعاليت فيل g7 را می بندد و پياده d6 را هم تضعيف می کند. بهتر است سياه در ستون c حمله کند و با استفاده از سوارها و پياده ها، حملات خود را در جناح وزير، سازماندهی کند.
ساختار دفاع سیسیلی شاخه شونينگن
سياه، يک پوزيسيون منسجم را در مرکز، ايجاد نموده و حمله خود را در جناح وزير، آغاز می کند. (معمولا با پيشروی پياده b). لازم است که سياه، در زمان مناسب، حرکت …d5 را انجام داده و مرکز را باز کند.
ساختار دفاع سیسیلی بولسلاوسکی
در اين وضعيت، موضوع اصلی، نبرد بر سر خانه d5 است. اگر سفيد بتواند اسب خود را در خانه d5 مستقر کند، برتری قابل ملاحظه ای خواهد داشت. اگر سياه بتواند، در زمان مناسب، حرکت d5 را انجام دهد، قادر خواهد بود تعادل وضعيت را برقرار نموده و يا حتی برتری کسب کند.
يک وضعيت تهاجمی نمونه برای سفيد در شروع بازی دفاع سيسيلی
اگر سفيد بتواند اين پوزيسيون را ايجاد کند، می توان گفت که مرحله شروع بازی دفاع سيسيلی را خوب بازی کرده است. توجه کنيد که سفيد، اسب d4 خود را به خانه b3 منتقل کرده است، چون طرف مهاجم، بايد سوار حمله کننده خود را حفظ نموده و از تعويض آن، خودداری کند. ضمنا شاه سفيد، به خانه h1 منتقل شده تا از حملات احتمالی سياه در قطر g1-a7 در امان باشد و از طرف ديگر، خانه g1 هم برای حمله رخ سفيد در ستون g، در دسترس قرار گيرد. سفيد می تواند با حرکت g4 و در ادامه، f5 يا g5، حمله خود در جناح شاه را ادامه دهد. وزير سفيد هم معمولا از طريق خانه e1 ، g3 و يا h4، برای حمله، به جناح شاه، منتقل می شود.
يک وضعيت تهاجمی نمونه برای سفيد- معمولا در مقابل ساختار دراگون
در اين وضعيت، سفيد، فيل خود را معمولا از خانه c4 گسترش می دهد. البته حرکت g4 ممکن است هميشه در طرح های تهاجمی سفيد نباشد. سفيد می خواهد با حرکت Bh6، فيل خود را با فيل سياه که در خانه g7 قرار گرفته و اصلی ترين مدافع شاه سياه محسوب می شود، تعويض کند و ستون h را نيز، با پيشروی و تعويض و يا حتی قربانی دادن پياده h، باز کند. سفيد اميدوار است که حمله او در ستون h، به مات شدن شاه سياه در خانه h7 يا h8 منجر شود. اين وضعيت، گاهی، در مقابل ساختار های ديگر هم، ديده می شود.
ايده هايی برای سفيد
1- حرکت Bb5 سفيد در واريانت های باز دفاع سيسيلی، چندان خوب نيست و معمولا، فقط به تعويض، منجر می شود.
2- حرکت Nd4xNc6 سفيد هم چندان خوب نيست، مگر اينکه بعد از آن، سفيد بتواند با پيشروی پياده به e5، طرح های تهاجمی موثری را اجرا کند.
3- سفيد بايد برای باز کردن خطوط حمله در جناح شاه، از پياده ها استفاده کند. قربانی دادن يک يا چند پياده برای رسيدن به يک وضعيت تهاجمی موثر، قابل قبول است.
4- اگر سياه، قبل از انجام حرکت …a6، پياده خود را به خانه e5 حرکت دهد، معمولا بهترين حرکت برای سفيد، انتقال اسب d4 به خانه b5 و حمله روی خانه d6 است.
5- در واريانت دراگون، اگر سفيد بخواهد فيل خود را از خانه e3 گسترش دهد، معمولا بايد با حرکت f3 يا Be2، از رسيدن اسب سياه به خانه g4، جلوگيری کند. در غير اينصورت، سياه تهديد تعويض فيل سفيد در خانه e3، که سوار مهاجم کليدی در اين ساختار محسوب می شود را ايجاد خواهد نمود.
6- هنگامی که با مهره سفيد، واريانت های باز دفاع سيسيلی را در مقابل يک حريف قوی، بازی می کنيد، بايد دانش و آمادگی قابل قبولی در اين شروع بازی داشته باشيد.
ايده هايی برای سياه
1- ايده اصلی سياه در دفاع سيسيلی، حمله در جناح وزير است. سياه می تواند اين طرح را با حرکاتی مثل: …Qc7، …Rac8، …a6 و …b5 اجرا کند.
2- در واريانت دراگون، معمولا بهتر است سياه پياده e7 را حرکت ندهد زيرا اين حرکت، پياده d6 را تضعيف می کند و در صورت انتقال پياده به خانه e5 هم، مسير فعاليت فيل سياه در خانه g7، بسته خواهد شد.
3- اگر سفيد حرکت Bc4 يا Bg5 را انجام دهد ، بهتر است سياه پياده خود را در خانه e5 قرار ندهد، زيرا اين حرکت، کنترل سفيد روی خانه d5 را به شدت، افزايش می دهد.
4- در ساختار دراگون، بهتر است سياه حرکت …a6 را انجام ندهد. زيرا اين حرکت، در مقايسه با سرعت اجرای طرح های دو طرف، کند خواهد بود.
5- اگر سفيد در جناح شاه، حمله و پيشروی پياده ای انجام دهد، سياه می تواند با انجام حرکت …d5 يا …e5 در زمان مناسب، حمله متقابلی را در مرکز، سازماندهی کند.
واريانت شروع بازی سیسیلی شاخه دراگون
1.e4 c5 2.Nf3 d6 3.d4 cxd4 4.Nxd4 Nf6
حرکت 4…g6 هم امکانپذير است اما در اين حالت، سفيد پاسخ قدرتمند 5.c4 را خواهد داشت.
5.Nc3 g6
سياه می خواهد فيل خود را از خانه g7 گسترش دهد.
حالا ادامه های اصلی سفيد عبارتند از:
حمله يوگسلاو شطرنج
6.Be3 Bg7 7.f3
واريانت دفاع سیسیلی کلاسيک
6.Be2 Bg7 7.Be3
واريانت دفاع سیسیلی شاخه نايدروف
1.e4 c5 2.Nf3 d6 3.d4 cxd4 4.Nxd4 Nf6 5.Nc3 a6
اين حرکت، نوعی حرکت انتظاری محسوب می شود. سياه منتظر می ماند تا ببيند سفيد، فيل های خود را از کدام خانه ها، گسترش می دهد. پس از آن، سياه تصميم بگيرد که …e6 کند يا حرکت … e5 را انجام دهد. از طرف ديگر، حرکت 5….a6 می تواند شروع حمله در جناح وزير هم باشد.
حالا سفيد چند گزينه مناسب دارد. حرکات Bg5، Be3، Bc4، Be2 و حرکت پياده به خانه f4، همگی قابل بازی هستند. همانطور که قبلا گفته شد، اگر سفيد حرکت Bc4 يا Bg5 را انجام دهد، سياه نبايد پياده خود را به خانه e5 براند زيرا در اين صورت، سفيد، با قدرت، خانه d5 را کنتزل خواهد کرد.
واريانت شروع بازی سیسیلی کلاسيک
1.e4 c5 2.Nf3 d6 3.d4 cxd4 4.Nxd4 Nf6 5.Nc3 Nc6
حرکت 5…e6 هم امکانپذير است که پس از آن، احتمالا ساختار شونينگن ايجاد خواهد شد.
در اين وضعيت هم سفيد، حرکاتی مشابه حرکات فوق، در اختيار خواهد داشت. توجه کنيد که سياه با انجام حرکت e6، می تواند اين وضعيت را به ساختار شونينگن تبديل کند. اگر ترتيب حرکات سياه تغيير کند، سفيد هم به همان نسبت، گزينه های متفاوتی در اختيار خواهد داشت.
سيستم های ضد سيسيلی
گامبی مورا
1.e4 c5 2.d4 cxd4 3.c3 dxc3 4.Nxc3
اگر به گامبی ها علاقه داريد، می توانيد اين ادامه را انتخاب کنيد. سفيد يک پياده قربانی می دهد تا در مقابل، برتری در فضا و گسترش بدست آورد.
سيسيلی بسته
1.e4 c5 2.Nc3 Nc6 3.g3
سفيد با حرکات Bg2، d3 و f4 ادامه می دهد. اگر مايل باشيد در يک ساختار بسته، حمله ای را در جناح شاه انجام دهيد، اين ادامه، احتمالا برای سفيد، مناسب خواهد بود. حرکت 2.f4 ممکن است به ايجاد پوزيسيون های مشابهی منجر شود.
واريانت آلاپين
1.e4 c5 2.c3
سفيد می خواهد با حرکت d4، يک مرکز پياده ای مستحکم، ايجاد کند. سياه می تواند اينگونه ادامه دهد:
2…. Nf6 [2…d5 3.exd5 Qxd5 4.d4] 3.e5 Nd5 4.d4
البته ادامه 2…e6 3.d4 d5 4.e5 به دفاع فرانسه تبديل خواهد شد.
اگر به بازی با سوار ها در يک پوزيسيون باز، علاقمند هستيد، می توانيد اين ادامه را انتخاب کنيد.
واريانت Bb5
1.e4 c5 2.Nf3 d6 3.Bb5+
ادامه 2…Nc6 3.Bb5 هم خوب است. سفيد معمولا حرکات o-o، Re1، c3 و d4 را انجام می دهد که شبيه به بعضی ساختار ها در گشايش لوپز است. اگر به گشايش لوپز علاقمند هستيد، می توانيد اين ادامه را انتخاب کنيد.
واريانت های مشهور دفاع سيسيلی
پیشنهاد میکنیم این ویدئوی آموزشی از شروع بازی دفاع سیسیلی را حتماً ببینید:
تهیه و تنظیم: باشگاه شطرنج ایران
خانه و مدرسه شطرنج مشهد
هرگونه کپی برداری فقط با ذکر منبع بلامانع است.
این شروع بازی در چه موقعیت هایی کاربردیه؟
با سلام و احترام. معمولا در سطوح بالا بازی میشود، یه جورایی ممکن است واسه کسانی که سیسیلی مسلط نیستند ریسک باشد.
بیشتر کسانی که سبکشان تاکتیکی و تهاجمی هست بازی میکنند.
پیشنهاد میکنیم اول تست بدید و ما نسبت به سطح شما پیشنهاد کنیم چی بازی کنید و بعد از گذراندن یک یا چند دوره شطرنجی سیسیلی بازی کنید چون تسلط پیدا کردن به سیسیلی خیلی کار آسونی نیست
سیسیلی دقیقا مثل یک اسب وحشی میمونه که رام کردنش کار آسونی نیست !!