آموزش شروع بازی دفاع سیسیلی در شطرنج

حرکات اولیه ورود به شاخه شروع بازی و دفاع سیسیلی + تفسیر

سیاه عجالتا با پیاده های مرکزی خود بازی نمی کند، اما از ۲.d4 فوری ممانعت کرده است. سفید در حال زمینه چینی برای حرکت d4 می باشد.البته پوزیسیون سیاه همانند دیگر گشایش های نیمه باز محدودتر از سفید خواهد بود.

ارزیابی حرکات اولیه ورود به شاخه شروع بازی و دفاع سیسیلی از دیدگاه بازیکن سفید

پیاده e4، فضای بیشتری در جناح شاه، در اختیار سفید می گذارد و به همین دلیل، سفید تلاش می کند تا با انتقال سوارها و پیاده ها به جناح شاه، حملاتی را در این جناح، آغاز کند.

ارزیابی حرکات اولیه ورود به شاخه شروع بازی و دفاع سیسیلی از دیدگاه بازیکن سیاه

سیاه اجازه می دهد تا سفید در جناح شاه، حمله کند. در مقابل، سیاه، حمله خود را در جناح وزیر، آغاز می کند و حتی ممکن است ضعف های احتمالی که پس از شروع حمله، در جناح شاه سفید، ایجاد میشود را مورد بهره برداری قرار داده و در مرحله آخر بازی، به پیروزی برسد.

البته پوزیسیون سیاه همانند دیگر گشایش های نیمه باز محدودتر از سفید خواهد بود.

۲.Nf3

حرکت

۲.d4cxd4
۳.Qd4

به علت ۳…Nc6 به نفع سیاه تمام می شود. اما در صورت ۳.Nf3  حرکت  ۳…e5 به دلیل ۴.c3! خوب نیست. بلکه ادامه صحیح این است:

Qa5+ 4.Bd2  Qb6 5.Na3 Nc6    ۳.Nf3

(  ۶.Nc4   ۵…Qxb2? )

۶.Nc4 Qc7

و سیاه پیاده را حفظ می کند.

در صورت

   ۲.c3  Nf6 3.e5 Nd5 4.d4 e6 5.c4 Nc7 6.d5 d6!    

مرکز سفید نابود می شود.

حرکت  ۲.f4 به قدر کافی بررسی نشده و زیاد بازی نمی شود. 

احتمالا  ۲…Nc6 و بعد …g6 و …Bg7  و …d6 بهترین جواب است.

اما واریاسیون زیر ( روبینشتاین ) را ببینیم:

  ۲…Nf6 3.e5 Nd5 4.Nc3!

و حالا در صورت

۴…Nxc3 5.dxc3 d5 6.exd6 exd6 7.Bc4 Be7 8.Bf4 o-o 9.Qd2

سفید در ستون d فشار دارد.

لذا سیاه چنین ادامه می دهد:

۴…e6  ۵.Nxd5 exd5 6.d4 d6 7.Bg5!

و در اینجا بعد از

۷…Be7  ۸.Bxe7 Qxe7 9.dxc5

بازی به نفع سفید تمام می شود. در صورت

۷…Qa5+ 8.c3 cxd4? 9.Bd3! dxc3 10.o-o cxb2 11.Rb1 dxe5 

  ۱۲.Nxe5 Bd6  ۱۳.Nxf7! Kxf7 14.Qh5+ g6 15.Bxg6+  hxg6    

۱۶.Qxh8                                                                               

سفید تهدیدهای مرگبار دارد.

۳.d4 cxd4 4.Nxd4 Nf6

هدف سیاه این است که سفید را به ۵.Nc3 وادارد تا او از حرکت c4 محروم شود. سفید اگر بتواند c4 کند، هم کنترل d5 را بیشتر می کند و هم از فشار سیاه در ستون c می کاهد.

۵.Nc3

بدیهی است که ۵.e5  به علت ۵…Qa5+ غلط است. در صورت ۵.Nd2 نیز سیاه ۵…d5 می کند و در صورت ۶.e5 ، با  ۶…Nfd7 و بعد …Nc6 ، ادامه می دهد.

در صورت ۵.Bd3 نیز سیاه جواب مناسب ۵…Nc6 را دارد. 

بازی را با توجه به شکل ۱ دنبال می کنیم:

۵…Nc6

این بازی ” چهار اسب ” سیسیلی است و به ادامه های بغرنج و تند و تیزی می انجامد. حرکت ۵…Bb4 ” حمله سیسیلی ” است که بررسی اش می کنیم:

۵.Bb4 6.e5! Nd5

شاید حرکت ۶…Qa5 قوی به نظر برسد اما:

۶…Qa5 7.exf6 Bxc3+ 8.bxc3 Qxc3+ 9.Qd2! Qxa1 

۱۰.c3 Qb1 11.Bd3 Qb6                                         

و حالا هم  ۱۲.fxg7 Rg8 13.Qh6

خوب است و هم ۱۲.Ba3 gxf6 13.Nb5  d6 14.Nxd6+

به حمله نتیجه بخش می انجامد.

۷.Bd2 Nxc3

حرکت  ۷…Bxc3  خوب نیست، زیرا سفید می تواند c4 و Bb4 و Qg4 کند و پوزیسیون سیاه بسیار ضعیف می شود.

۸.bxc3 Be7 9.Qg4 Kf8

سفید پوزیسیون فعالانه ای دارد.

۶.Ndb5

سفید می خواهد از ضعف d6 بهره برداری کند. در ادامه

۶.Nxc6 bxc6 7.e5 Nd5 8.Ne4 Qc7  ۹.f4 f5

چیزی عاید سفید نمی شود. مثلا

۱۰.Nd6+ Bxd6 gxf6 11.exd6 Qb6! 12.c4 Nf6

۱۳.Qb3 Ne4 14.Qxb6 axb6 15.Be3 c5          

و پوزیسیون متعادل است.

۶…Bb4

در صورت ۶…d6 7.Bf4 e5 8.Bg5

نقطه d5 ضعیف می شود و سفید تهدید ۹.Bxf6  و Nd5 را دارد.

۷.a3

این بهترین حرکت است در صورت 

۷.Nd6+  Ke7  ۸.Nxc8+ Rxc8

که در بازی کرس- تریفونوویچ (مسکو-۱۹۴۷ )دیده شد، سیاه می تواند با …Rhe8 قلعه مصنوعی برود و با …d5 بازی خوبی کسب کند.

ادامه زیر پیچیده است:

۷.Bf4 Nxe4  ۸.Nc7+ Kf8

و حالا در صورت ۹.Nxa8? Qf6

سیاه حمله شدید دارد یا

۹.Qf3 d5 10.Nxa8  Qf6

و باز هم سیاه پوزیسیون خوبی دارد.

۷…Bxc3+ 8.Nxc3 d5 9.exd5 exd5 10.Bd3 o-o 11.o-o

سفید برتری دو فیل دارد. در ضمن سیاه ممکن است در آینده به خاطر ضعف d5 به دردسر بیفتد.

۱.e4 c5 2.Nf3 d6 3.d4 cxd4 

۴.Nxd4 Nf6 5.Nc3 e6          

این واریاسیون شونینگن است که یکی از بغرنجترین شاخه های سیسیلی است.

۶.Be2 Nc6    

در اینجا ادامه ۶…Be7 7.o-o a6  و بعد   …Qc7 و  …Nbd7 هم قابل بازی است.

به طور کلی، سفید در مرکز و جناح شاه فعالیت خود را گسترش می دهد. از این رو سیاه باید در جناح وزیر دست به فعالیت بزند. جلوگیری  از e5 سفید نیز اهمیت دارد.

سیاه فقط بعد از تکمیل گسترش می تواند به حرکت های فعالانه روی آورد.

۷.o-o Be7  ۸.Be3 o-o  ۹.f4 a6 10.Bf3 Qc7

نبرد سختی در پیش است و طرفین امکانات متعادلی دارند. سیاه خانه های e5 و d5 را کنترل می کند. و پوزیسیونی نسبتا محدود اما مطمئن دارد.

سفید معمولا با انتقال وزیر به g3 ( از طریق e1 ) در جناح شاه حمله می کند.

سیاه با …Bd7 و  …Na5   و  …Rac8   در جناح وزیر تهدید به وجود می آورد.

۱.e4 c5 2.Nf3 d6 3.d4 cxd4 

۴.Nxd4 Nf6 5.Nc3 g6          

این واریاسیون دراگون است.

۶.Be2

در ادامه

۶.Bg5 Bg7  ۷.Qd2 o-o  ۸.f3

و بعد o-o-o ، سیاه باید با استفاده از ستون c و قطر a1-h8  تهدیدهایی علیه شاه پدید آورد.

۶…Bg7  ۷.o-o o-o  ۸.Be3 Nc6

و حالا در پوزیسیون نمودار زیر حرکت ۹.f4 صحیح نیست.

مثلا

۹.f4 Qb6! 10.Qd3 Ng4  ۱۱.Nd5 (11.Bxg4 Bxd4)

Bxd4! 12.Nxb6 Bxe3+ 13.Kh1 Bxb6           

و سیاه سه سوار به ازای وزیر دارد. ظاهرا تنها راه مناسب در این شاخه عبارت است از

۹.f4 Qb6 10.e5 dxe5  ۱۱.fxe5 Nxe5 12.Nf5 Qe6 13.Nxg7 Kxg7

سفید یک پیاده عقب افتاده و بازی حادی در پیش است.

برگردیم به نمودار ۲:

۹.Nb3 Be6

هدف استراتژیکی سیاه انجام  …d5 و حمله به e4 است. اما سفید می خواهد از پیاده e به قصد حمله استفاده کند.

۱۰.f4 Na5

جواب  ۱۰…d5 ، حرکت ۱۱.e5  بود.

۱۱.f5

سفید به طریقه های دیگر نمی تواند در صدد کسب برتری برآید. مثلا بعد از

۱۱.Nxa5 Qxa5

سیاه با …Rac8 و …Rfd8 گسترش خود را تکمیل می کند. در صورت

  ۱۱.Nd4  Nc4 12.Nxe6 Nxe3 13.Nxd8 Nxd1

نیز سیاه پوزیسیون خوبی دارد.

۱۱…Bc4 12.Nxa5

حرکت ۱۲.Bd3 جالب است.

۱۲…Bxe2  ۱۳.Qxe2

ادامه

۱۳.Nxb7  Bxd1 14.Nxd8 Bxc2

به سود سفید نیست.

۱۳…Qxa5

و حالا سفید ممکن است با ۱۴.g4 به حمله ادامه دهد، اما

۱۴.g4 Nd7 15.Nd5 e6

و نقاط ضعف سفید ( e4 و e5 ) آشکار می شود. در صورت

۱۶.f6 exd5  ۱۷.fxg7

بهتر است سیاه g7 را نگیرد و با ۱۷…Re8 جواب دهد. مثلا پس از

۱۸.Qf2 Ne5

حمله متقابل و فعالانه ای نصیب سیاه می شود.

دفاع سیسیلی، با این حرکات، آغاز می شود:
۱.e4   c5

ارزیابی از دیدگاه سفید
پیاده e4، فضای بیشتری در جناح شاه، در اختیار سفید می گذارد و به همین دلیل، سفید تلاش می کند تا با انتقال سوارها و پیاده ها به جناح شاه، حملاتی را در این جناح، آغاز کند.

ارزیابی از دیدگاه سیاه
سیاه اجازه می دهد تا سفید در جناح شاه، حمله کند. در مقابل، سیاه، حمله خود را در جناح وزیر، آغاز می کند و حتی ممکن است ضعف های احتمالی که پس از شروع حمله، در جناح شاه سفید، ایجاد میشود را مورد بهره برداری قرار داده و در مرحله آخر بازی، به پیروزی برسد.

طرح های سفید
طرح کلی برای سفید، انجام حرکت ۲.Nf3 و ۳.d4 است. پس از آن، سفید، با سوار ها و پیاده ها،  در جناح شاه، حمله می کند. سیاه می تواند ساختار دراگون (با وجود پیاده ها در g6 و e6) یا ساختار شونینگن (با وجود پیاده ها در d6 و  e6) و یا ساختار بولسلاوسکی (با وجود پیاده ها در d6 و e5) را انتخاب کند. 

ساختار دراگون

در این وضعیت، حرکت e5، معمولا برای سیاه، خوب نیست، چون مسیر فعالیت فیل g7 را می بندد  و پیاده d6 را هم تضعیف می کند. بهتر است سیاه در ستون c حمله کند و با استفاده از سوار ها و پیاده ها، حملات خود را در جناح وزیر، سازماندهی کند. 

ساختار شونینگن

سیاه، یک پوزیسیون منسجم را در مرکز، ایجاد نموده و حمله خود را در جناح وزیر، آغاز می کند. (معمولا با پیشروی پیاده b). لازم است که سیاه، در زمان مناسب، حرکت …d5 را انجام داده و مرکز را باز کند.

ساختار بولسلاوسکی

در این وضعیت، موضوع اصلی، نبرد بر سر خانه d5 است. اگر سفید بتواند اسب خود را در خانه d5 مستقر کند، برتری قابل ملاحظه ای خواهد داشت. اگر سیاه بتواند، در زمان مناسب، حرکت d5 را انجام دهد، قادر خواهد بود تعادل وضعیت را برقرار نموده و یا حتی برتری کسب کند.

یک وضعیت تهاجمی نمونه برای سفید در دفاع سیسیلی

اگر سفید بتواند این پوزیسیون را ایجاد کند، می توان گفت که مرحله شروع بازی دفاع سیسیلی را خوب بازی کرده است. توجه کنید که سفید، اسب d4 خود را به خانه b3 منتقل کرده است، چون طرف مهاجم، باید سوار حمله کننده خود را حفظ نموده و از تعویض آن، خودداری کند. ضمنا شاه سفید، به خانه h1 منتقل شده تا از حملات احتمالی سیاه در قطر g1-a7 در امان باشد و از طرف دیگر، خانه g1 هم برای حمله رخ سفید در ستون g، در دسترس قرار گیرد. سفید می تواند با حرکت g4 و در ادامه، f5 یا g5، حمله خود در جناح شاه را ادامه دهد. وزیر سفید هم معمولا از طریق خانه e1 ، g3 و یا h4، برای حمله، به جناح شاه، منتقل      می شود.  

یک وضعیت تهاجمی نمونه برای سفید- معمولا در مقابل ساختار دراگون

در این وضعیت، سفید، فیل خود را معمولا از خانه c4 گسترش می دهد. البته حرکت g4 ممکن است همیشه در طرح های تهاجمی سفید نباشد. سفید می خواهد با حرکت Bh6، فیل خود را با فیل سیاه که در خانه g7 قرار گرفته و اصلی ترین مدافع شاه سیاه محسوب می شود، تعویض کند و ستون h را نیز، با پیشروی و تعویض و یا حتی قربانی دادن پیاده h، باز کند. سفید امیدوار است که حمله او در ستون h، به مات شدن شاه سیاه در خانه h7 یا h8 منجر شود. این وضعیت، گاهی، در مقابل ساختار های دیگر هم، دیده می شود. 

ایده هایی برای سفید

۱-    حرکت Bb5 سفید در واریانت های باز دفاع سیسیلی،  چندان خوب نیست و معمولا، فقط به تعویض، منجر می شود.
۲-    حرکت Nd4xNc6 سفید هم چندان خوب نیست، مگر اینکه بعد از آن، سفید بتواند با پیشروی پیاده به e5، طرح های تهاجمی موثری را اجرا کند.
۳-    سفید باید برای باز کردن خطوط حمله در جناح شاه، از پیاده ها استفاده کند. قربانی دادن یک یا چند پیاده برای رسیدن به یک وضعیت تهاجمی موثر، قابل قبول است.
۴-    اگر سیاه، قبل از انجام حرکت …a6، پیاده خود را به خانه e5 حرکت دهد، معمولا بهترین حرکت برای سفید، انتقال اسب d4 به خانه b5 و حمله روی خانه d6 است.
۵-    در واریانت دراگون، اگر سفید بخواهد فیل خود را از خانه e3 گسترش دهد، معمولا باید با حرکت f3 یا Be2، از رسیدن اسب سیاه به خانه g4، جلوگیری کند. در غیر اینصورت، سیاه تهدید تعویض فیل سفید در خانه e3، که سوار مهاجم کلیدی در این ساختار محسوب می شود را ایجاد خواهد نمود.
۶-    هنگامی که با مهره سفید، واریانت های باز دفاع سیسیلی را در مقابل یک حریف قوی، بازی می کنید، باید دانش و آمادگی قابل قبولی در این شروع بازی داشته باشید.  

ایده هایی برای سیاه

۱-    ایده اصلی سیاه در دفاع سیسیلی، حمله در جناح وزیر است. سیاه می تواند این طرح را با حرکاتی مثل: …Qc7، …Rac8، …a6 و …b5 اجرا کند.
۲-    در واریانت دراگون، معمولا بهتر است سیاه پیاده e7 را حرکت ندهد زیرا این حرکت، پیاده d6 را تضعیف می کند و در صورت انتقال پیاده به خانه e5 هم، مسیر فعالیت فیل سیاه در خانه g7، بسته خواهد شد. 
۳-    اگر سفید حرکت Bc4 یا Bg5 را انجام دهد ، بهتر است سیاه پیاده خود را در خانه e5 قرار ندهد، زیرا این حرکت، کنترل سفید روی خانه d5 را به شدت، افزایش می دهد.
۴-    در ساختار دراگون، بهتر است سیاه حرکت …a6 را انجام ندهد. زیرا این حرکت، در مقایسه با سرعت اجرای طرح های دو طرف، کند خواهد بود.
۵-    اگر سفید در جناح شاه، حمله و پیشروی پیاده ای انجام دهد، سیاه می تواند با انجام حرکت …d5 یا …e5 در زمان مناسب، حمله متقابلی را در مرکز، سازماندهی کند.

واریانت دراگون

۱.e4 c5 2.Nf3 d6 3.d4 cxd4 4.Nxd4 Nf6

حرکت ۴…g6 هم امکانپذیر است اما در این حالت، سفید پاسخ قدرتمند  ۵.c4 را خواهد داشت.

 ۵.Nc3 g6
سیاه می خواهد فیل خود را از خانه g7 گسترش دهد.    

حالا ادامه های اصلی سفید عبارتند از:

حمله یوگسلاو
۶.Be3 Bg7   ۷.f3

واریانت کلاسیک
۶.Be2 Bg7 7.Be3

واریانت نایدروف

۱.e4 c5 2.Nf3 d6 3.d4 cxd4 4.Nxd4 Nf6 5.Nc3 a6 

این حرکت، نوعی حرکت انتظاری محسوب می شود. سیاه منتظر می ماند تا ببیند سفید، فیل های خود را از کدام خانه ها، گسترش می دهد. پس از آن، سیاه تصمیم بگیرد که …e6 کند یا حرکت … e5 را انجام دهد. از طرف دیگر، حرکت ۵….a6 می تواند شروع حمله در جناح وزیر هم باشد. 

حالا سفید چند گزینه مناسب دارد. حرکات Bg5، Be3، Bc4، Be2 و حرکت پیاده به خانه f4، همگی قابل بازی هستند. همانطور که قبلا گفته شد، اگر سفید حرکت Bc4 یا Bg5 را انجام دهد، سیاه نباید پیاده خود را به خانه e5 براند زیرا در این صورت، سفید، با قدرت، خانه d5 را کنتزل خواهد کرد.

واریانت کلاسیک

۱.e4 c5 2.Nf3 d6 3.d4 cxd4 4.Nxd4 Nf6 5.Nc3 Nc6 

حرکت ۵…e6 هم امکانپذیر است که پس از آن، احتمالا ساختار شونینگن ایجاد خواهد شد.

در این وضعیت هم سفید، حرکاتی مشابه حرکات فوق، در اختیار خواهد داشت.  توجه کنید که سیاه با انجام حرکت e6، می تواند این وضعیت را به ساختار شونینگن تبدیل کند. اگر ترتیب حرکات سیاه تغییر کند، سفید هم به همان نسبت، گزینه های متفاوتی در اختیار خواهد داشت.

سیستم های ضد سیسیلی

گامبی مورا

۱.e4 c5 2.d4 cxd4 3.c3 dxc3 4.Nxc3 

اگر به گامبی ها علاقه دارید، می توانید این ادامه را انتخاب کنید. سفید یک پیاده قربانی می دهد تا در مقابل، برتری در فضا و گسترش بدست آورد. 

سیسیلی بسته

۱.e4 c5 2.Nc3 Nc6 3.g3 

سفید با حرکات Bg2، d3 و f4 ادامه می دهد. اگر مایل باشید در یک ساختار بسته، حمله ای را در جناح شاه انجام دهید، این ادامه، احتمالا برای سفید، مناسب خواهد بود. حرکت ۲.f4 ممکن است به ایجاد  پوزیسیون های مشابهی منجر شود. 

واریانت آلاپین

۱.e4 c5 2.c3

سفید می خواهد با حرکت d4، یک مرکز پیاده ای مستحکم، ایجاد کند. سیاه می تواند اینگونه ادامه دهد:

۲…. Nf6 [2…d5 3.exd5 Qxd5 4.d4] 3.e5 Nd5 4.d4 

البته ادامه ۲…e6 3.d4 d5 4.e5 به دفاع فرانسه تبدیل خواهد شد.

اگر به بازی با سوار ها در یک پوزیسیون باز، علاقمند هستید، می توانید این ادامه را انتخاب کنید. 

واریانت Bb5

۱.e4 c5 2.Nf3 d6  ۳.Bb5+ 

ادامه ۲…Nc6 3.Bb5 هم خوب است. سفید معمولا حرکات o-o، Re1، c3 و d4 را انجام می دهد که شبیه به بعضی ساختار ها در گشایش لوپز است. اگر به گشایش لوپز علاقمند هستید، می توانید این ادامه را انتخاب کنید.

واریانت های مشهور دفاع سیسیلی