مسابقه شطرنج قهرمانی جهان بین بابی فیشر از ایالات متحده و بوریس اسپاسکی از اتحاد جماهیر شوروی در ریکیاویک، ایسلند از ۱۱ ژوئیه تا ۱ سپتامبر ۱۹۷۲ برگزار شد. این قهرمانی در ۲۴ بازی به‌دست آمد و فیشر اولین بازیکنی بود که با کسب ۱۲.۵ امتیاز قهرمان جدید شطرنج جهان می شود. این مسابقات بیشتر به خاطر حاشیه‌های سیاسی آن در تاریخ ثبت شد و به یاد ماند.
فیشر که معروف به رفتارهای عجیب و غریب و مرموز بود در اولین مسابقه خود در مسابقات قهرمانی جهانی از بازی امتناع کرد. این کار باعث محرومیتش در بازی اول شد. علت این امتناع درخواستش برای اعمال شرایطی مانند حذف دوربین‌ها و افزایش مبلغ جایزه بود. در نهایت، مسابقه آغاز شد و این یک نبرد تاریخی بین دو اسطوره شطرنج بود.
نتایج بازی‌ها
در پایان فیشر با نتیجه ۱۲.۵ بر ۸.۵ اسپاسکی را شکست داد و برنده شد. فیشر هفت بازی را برد، اسپاسکی سه بازی را برد و ۱۱ تساوی هم به‌دست آمد. در ادامه نتایج هر بازیکن آورده شده است:
- بازی ۱: فیشر حاضر نشد.
- بازی ۲: اسپاسکی برنده شد.
- بازی ۳: تساوی
- بازی ۴: فیشر برنده شد.
- بازی ۵: تساوی
- بازی ۶: اسپاسکی برنده شد.
- بازی ۷: فیشر برنده شد.
- بازی ۸: اسپاسکی برنده شد.
- بازی ۹: تساوی
- بازی ۱۰: فیشر برنده شد.
- بازی ۱۱: تساوی
- بازی ۱۲: تساوی
- بازی ۱۳: فیشر برنده شد.
- بازی ۱۴: اسپاسکی برنده شد.
- بازی ۱۵: تساوی
- بازی ۱۶: فیشر برنده شد.
- بازی ۱۷: تساوی
- بازی ۱۸: تساوی
- بازی ۱۹: فیشر برنده شد.
- بازی ۲۰: اسپاسکی برنده شد.
- بازی ۲۱: تساوی
- بازی ۲۲: تساوی
- بازی ۲۳: فیشر برنده شد.
- بازی ۲۴: تساوی
حاشیه‌های این بازی
پیروزی فیشر لحظه‌ای تاریخی در تاریخ شطرنج بود، زیرا او اولین آمریکایی بود که قهرمان شطرنج جهان شد و به سلطه ۲۴ ساله اتحاد جماهیر شوروی بر این عنوان پایان داد.
مسابقه شطرنج ۱۹۷۲ بین بابی فیشر و بوریس اسپاسکی یک رویداد بسیار مهم در تاریخ شطرنج بود و بیشتر جنبه چشم‌انداز سیاسی داشت. این اولین باری بود که یک آمریکایی یک بازیکن از شوروی را در مسابقات شطرنج قهرمانی جهان که مدت‌ها در سلطه بازیکنان شوروی بود، به چالش می‌کشید.
این مسابقه همچنین از نظر روشی که از سیاست فراتر رفت و توجه جهان را به خود جلب کرد بسیار مهم بود. جنگ سرد در اوج خود بود و ایالات‌متحده و اتحاد جماهیر شوروی درگیر مبارزه‌ای تلخ برای برتری جهانی بودند. مسابقه فیشر با اسپاسکی به عنوان یک نبرد نیابتی در درگیری بزرگتر جنگ سرد دیده می‌شد و موفقیت فیشر به عنوان پیروزی غرب بر شرق جشن گرفته شد.
انواع پوزیشن‌ها و شروع بازی‌های این مسابقات
در طول مسابقه شطرنج قهرمانی جهان در سال ۱۹۷۲ در برابر بوریس اسپاسکی، بابی فیشر بسته به موقعیت و انتخاب‌های حریف خود، از گشایش‌های (شروع بازی در شطرنج) مختلفی استفاده کرد. با این حال، فیشر به دلیل ترجیحش برای ۱.e4 به عنوان اولین حرکت خود به عنوان سفید شناخته شده بود، که معمولاً به موقعیت‌های تاکتیکی باز منجر می‌شد.
در طول مسابقه، فیشر همچنین با گشایش‌های دیگری از جمله دفاع سیسیلی، دفاع نیمزو هندی و دفاع هندی شاه و غیره آزمایش کرد. او به توانایی در بازی با تعداد زیادی از گشایش‌ها و سیستم‌ها شهرت داشت و انعطاف‌پذیری و تطبیق‌پذیری او کلید موفقیت او در بازی مقابل اسپاسکی بود.
ترجیح فیشر برای استفاده از حرکت ۱.e4 به عنوان مهره سفید یک موضوع تکراری در طول مسابقه بود. او از آن در چندین بازی کلیدی، از جمله پیروزی‌هایش در بازی‌های ۱، ۳ و ۷ استفاده کرد.
فیشر علاوه بر ۱.e4 از شروع بازی روی لوپز (۱.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5) نیز در بازی‌های ۲، ۵ و ۱۱ استفاده کرد. گشایش‌های کلاسیک در شطرنج و می‌تواند به انواع مبارزات موقعیتی و تاکتیکی منجر شود.
فیشر همچنین از دفاع سیسیلی که با حرکات ۱.e4 c5 انجام می‌شود، به عنوان سیاه استفاده کرد. او از این گشایش در بازی‌های ۶، ۸، ۱۰، ۱۳، ۱۹ و ۲۳ استفاده کرد. دفاع سیسیلی یکی از محبوب‌ترین و تهاجمی‌ترین دفاع‌ها به ۱.e4 است و می‌تواند به موقعیت‌های بسیار پیچیده تبدیل شود.
یکی دیگر از گشایش‌هایی که فیشر در طول مسابقه از آن استفاده کرد دفاع هندی شاه بود که در بازی‌های ۹، ۱۴ و ۲۰ با آن شروع کرد. دفاع هندی شاه یک انتخاب محبوب برای بازیکنانی است که سبک بازی پویا و تهاجمی را ترجیح می‌دهند و می‌تواند منجر به موقعیت‌های بسیار تاکتیکی و پیچیده شود.
به طور کلی، توانایی فیشر در استفاده از بخش زیادی از روزنه‌ها و سازگاری با موقعیت‌های مختلف، عامل اصلی پیروزی او بر اسپاسکی بود. درخشش تاکتیکی و تمایل به ریسک کردن به او اجازه داد در بسیاری از لحظات حساس از حریف خود پیشی بگیرد و انعطاف استراتژیک او تضمین می‌کرد که همیشه پاسخی به حرکات اسپاسکی داشته باشد.