مسابقات شطرنج سبک سوئیسی یک فرمت محبوب مسابقات شطرنج است که در خصوص شرایطی که تعداد زیادی از بازیکنان شرکت می‌کنند استفاده می‌شود. روش مسابقه شطرنج سوئیسی برای این اطمینان از طراحی شده است که هر بازیکن فرصتی منصفانه و متعادل برای بازی در برابر حریفانی با سطوح مهارت مشابه خودش داشته باشد. در اینجا ما سعی کرده‌ایم نحوه عملکرد بازی شطرنج به سبک سوئیسی را بیاوریم:
زوج‌ها و حریفان
در یک تورنمنت به سبک شطرنج سوئیسی، بازیکنان ابتدا برای دور اول بر اساس یک روش تصادفی بر اساس رتبه‌بندی شطرنج، حریف یکدیگر می‌شوند. سپس بازیکنان بر اساس عملکردشان در مسابقات قبلی، برای دورهای بعدی جفت می‌شوند. به طور معمول، بازیکنان با امتیازات مشابه در برابر یکدیگر جفت یا حریف می‌شوند تا اطمینان حاصل شود که با حریفانی با سطوح مهارت مشابه روبه‌رو می شوند.
تعداد راندها در مسابقات شطرنج سوئیسی
تعداد راندها در یک تورنمنت به سبک سوئیسی معمولاً یک عدد فرد است تا بازیکنان تعداد یکسان بازی سفید و سیاه نداشته باشند. تعداد دورهای رایج ۵، ۷، ۹ یا ۱۱ بسته به اندازه مسابقات و زمان موجود است.
کنترل زمان در شطرنج سوئیسی
هر بازی در یک تورنمنت به سبک شطرنج سوئیسی با یک کنترل زمان از قبل مشخص انجام می‌شود که میزان زمانی را که بازیکنان برای انجام حرکات‌شان دارند، مشخص می کند. کنترل‌های زمان می‌توانند متفاوت باشند، اما کنترل‌های متداول زمان عبارتند از “G/90” (۹۰ دقیقه برای هر بازیکن برای کل بازی)،“G/60” (۶۰ دقیقه برای هر بازیکن برای کل بازی) یا “G/30” (۳۰ دقیقه برای هر بازیکن برای کل بازی)، با افزایش زمان اضافی پس از هر حرکت اضافه می‌شود.
سیستم امتیازدهی در شطرنج سوئیسی
در مسابقات به سبک سوئیسی، بازیکنان معمولاً بر اساس عملکرد خود در هر دور امتیاز کسب می کنند. یک سیستم امتیازدهی رایج سیستم “۱-۰.۵-۰” است که در آن برد یک امتیاز، تساوی نیم امتیاز و باخت هیچ امتیازی کسب نمی کند. نمرات بازیکنان پس از هر دور محاسبه می شود و جفت گیری برای دور بعدی بر اساس امتیازات آنها انجام می شود.
بیشتر بخوانید : آموزش شطرنج
تای‌بریک
در مورد تساوی که دو یا چند بازیکن امتیاز یکسانی دارند، برای تعیین رتبه آنها از تای‌بریک استفاده می شود. تای‌بریک‌های رایج شامل سیستم بوخهولتز (مجموع امتیازات حریفان)، سیستم سونبورن‌برگر (مجموع امتیازات حریفان، با نصف شدن امتیاز حریف برای هر برد در برابر آن حریف) و تعداد بردها است.
راند خداحافظی
در برخی از مسابقات به سبک سوئیسی، بازیکنان ممکن است مجاز به شرکت در یک یا چند راند «خداحافظی» باشند، جایی که آنها از انجام یک بازی معذورند اما همچنان برای آن دور نیم امتیاز کسب کنند. دورهای خداحافظی معمولاً برای تطبیق درگیری‌های زمان‌بندی یا دلایل دیگری که مانع از بازی بازیکن در یک دور خاص می‌شود، استفاده می‌شود.
جدول رده‌بندی نهایی
در پایان تعداد دورهای از پیش تعیین‌شده، جدول رده بندی نهایی بر اساس مجموع امتیازات بازیکنان و در صورت لزوم تای بریک تعیین می شود. بازیکنی که بالاترین امتیاز را کسب کند، برنده مسابقات اعلام می شود و سایر بازیکنان بر این اساس رتبه بندی می شوند.
امتیاز این سبک بازی شطرنج در چیست؟
سبک سوئیسی مسابقات شطرنج به دلیل عادلانه بودن و جفت‌های متعادل آن شناخته شده است، زیرا بازیکنان در طول مسابقات با حریفانی با سطوح مهارت مشابه روبه‌رو می‌شوند. این شکل مسابقه به طور گسترده در مسابقات شطرنج در سراسر جهان استفاده می شود و به یک فرمت محبوب برای بازیکنان آماتور و حرفه‌ای تبدیل شده است.
بیشتر بخوانید : بهترین بازی های شطرنج کامپیوتر
سبک شطرنج سوئیسی از چه زمانی در دنیای شطرنج رایج شده است؟
اعتقاد بر این است که سبک سوئیسی مسابقات شطرنج در اوایل قرن بیستم در سوئیس سرچشمه گرفته است، اگرچه مخترع دقیق آن به طور قطعی مشخص نیست. این روش به عنوان روشی برای سازماندهی و اجرای مؤثر مسابقات شطرنج با تعداد زیادی شرکت‌کننده و در عین حال تضمین زوج های منصفانه و متعادل ایجاد شد.
از آن به بعد از سیستم سوئیسی در مسابقات بسیار زیاد استفاده می‌شود و اکنون معمولاً مسابقات شطرنج در سراسر جهان از باشگاهی و محلی گرفته تا رویدادهای بین‌المللی با روش سوئیسی برگزار می‌شود. با گذشت زمان، سیستم سوئیسی اصلاح شده و متناسب با اندازه‌های مختلف مسابقات، کنترل‌های زمان و سیستم‌های امتیازدهی متفاوت است. اما اصول اصلی جفت‌سازی بازیکنان بر اساس عملکرد آنها و استفاده از تای‌بریک برای تعیین رتبه‌بندی ثابت باقی مانده است.
مهم‌ترین مسابقات شطرنج سوئیسی
مسابقات شطرنج سبک سوئیسی که به شدت این روزها در محافل شطرنج پرطرفدار است و خیلی از مسابقات مهم جهانی با این روش برگزار می‌شود. برخی از مسابقات جهانی شطرنج که به روش سوئیسی انجام می شود عبارتند از:
المپیاد جهانی شطرنج فیده
المپیاد جهانی شطرنج فیده یک رویداد تیمی شطرنج است که توسط فدراسیون جهانی شطرنج (فیده) برگزار می‌شود و هر دو سال یک‌بار برگزار می‌شود. این یکی از معتبرترین مسابقات شطرنج است که در آن تیم‌های کشورهای مختلف با یکدیگر به رقابت می پردازند. سیستم سوئیسی معمولاً در المپیاد برای جفت کردن تیم‌ها و بازیکنان بر اساس عملکرد آنها استفاده می‌شود.
قهرمانی شطرنج جهان فیده
مسابقات قهرمانی شطرنج جهانی فیده اوج مسابقات شطرنج فردی است که قهرمان شطرنج جهان را تعیین می‌کند. این مسابقات در برخی از قالب‌های خود از سیستم سوئیسی استفاده کرده است، به ویژه در مسابقات نامزدها، که مسابقاتی است که رقیب را برای عنوان قهرمانی شطرنج جهان تعیین می‌کند.
مسابقات شطرنج تاتااستیل
مسابقات شطرنج تاتااستیل که قبلاً به عنوان مسابقات شطرنج ویک‌آن‌زی شناخته می‌شد، یک تورنمنت شطرنج نخبگان است که هر ساله در هلند برگزار می‌شود. در آن برخی از شطرنج‌بازان برتر جهان حضور دارند و به دلیل رقابت قوی خود شناخته شده است. سیستم سوئیسی در برخی از بخش‌های مسابقات استفاده می‌شود، به ویژه در گروه چلنجرها، که یک تورنمنت جداگانه است که در کنار گروه مسترز برگزار می‌شود.
جشنواره شطرنج جبل‌الطارق Tradewise
جشنواره شطرنج جبل‌الطارق Tradewise یکی از بزرگ‌ترین مسابقات شطرنج باز در جهان است که هر ساله در جبل‌الطارق برگزار می‌شود. تعداد زیادی از شرکت‌کنندگان از سراسر جهان، از جمله بازیکنان آماتور و حرفه‌ای را جذب می‌کند. سیستم سوئیسی در مسابقات برای جفت کردن بازیکنان بر اساس عملکرد آنها و تعیین برندگان استفاده می‌شود.
المپیادهای شطرنج، مسابقات قهرمانی قاره‌ای و سایر رویدادهای مهم شطرنج
سیستم سوئیسی معمولاً در سایر رویدادهای مهم شطرنج مانند مسابقات قهرمانی قاره‌ای (مانند قهرمانی شطرنج اروپا، قهرمانی شطرنج پان آمریکا)، مسابقات قهرمانی منطقه‌ای و سایر تورنمنت‌های معتبر استفاده می‌شود. که در آن تعداد زیادی از بازیکنان شرکت می کنند و برگزارکننده قصد دارند به شکل منصفانه حریفان با یکدیگر بازی کنند.
شایان ذکر است که در حالی‌که سیستم سوئیسی به طور گسترده در بسیاری از تورنمنت‌های مهم شطرنج استفاده می‌شود، سیستم‌های جفت دیگری نیز وجود دارد، مانند فرمت‌های رفت‌وبرگشت و حذفی، که بسته به ترجیحات برگزارکنندگان و الزامات مسابقات در رویدادهای مختلف شطرنج استفاده می‌شود.