تحقیق صورت گرفته در مورد رژیم غذایی برای یک شطرنجباز
بازیکنان شطرنج به ورزش ها و تمرینات فیزیکی روزانه اهمیت زیادی می دهند ولی چون شطرنج یک بازی فیزیکی نیست هیچ کس راجع به عادت تغذیه و رِژیم های مناسب برای بازیکنان شطرنج صحبت نمی کند . روبرتو بالیون (Roberto Baglione) از وزارت تغذیه، « مرکز عملکرد عالی ورزش ملی » بوینوس آیرس آرِژانتین بطور منظم عادت های غذایی استادان بزرگ را مورد مطالعه قرار داده است. بررسی های او ۷۲ استاد بزرگ بین المللی فعال را در بر دارد ( ۱۷ زن و ۵۵ مرد ، ۵۵- ۱۸ سال ) که از سی و پنج کشور جهان به پرسش نامه وی که حاوی ۱۵ موضوع است پاسخ داده اند . مقاله وی حاوی مشاهداتی است که همراه با توصیه های مفید برای بازیکنان شطرنج می باشد . این مقاله به بازیکنان شطرنج کمک می کند تا رژِیم غذایی خود را برنامه ریزی کنند .
شطرنج در سطوح بالا بعنوان یک ورزش طاقت فرسا تلقی می شود ، نه تنها بصورت ذهنی بلکه بطور فیزیکی از آن یاد می شود . یک مسابقه شطرنج می تواند با بیش از ۷ ساعت شرایط استرس زا برای بازکنان همراه باشد .
تحقیقات انجام شده بوسیله استاد بزرگ و پزشک آلمانی هلموت فلوگر « Helmut Pfleger » ثابت نموده است که بازیکنان برجسته شطرنج در مسابقات پارامتر های فیزیولوِیکی قابل مقایسه ای با افراد فعال در ورزش های فیزیکی نظیر تیر اندازی ، اتومبیل رانی و گلف را دارند و بنابراین با این معیار شطرنج می تواند در همان گروه رشته های ورزشی که یاد شد قرار گیرد .
بنابراین لازم است تا آمادگی خود را محدود به ساعات بررسی صفحه شطرنج معطوف نکنیم. بلکه باید برنامه های کامل تری را در نظر گیریم که شامل تمرینات ورزشی و برنامه غذایی مناسب در بین سایر نیازها باشد .
برای این که عادت های ورزشی استادان بزرگ فعال را تحلیل کنیم، یک بررسی جهانی در سال ۲۰۰۶ با تاکید ویِژه بر عادت های غذایی صورت گرفت .
ما نتوانستیم بررسی های قبلی در ارتباط با عادت های تغذیه بازیکنان برجسته شطرنج را پیدا کنیم و انتظار داریم که نتایج این تحقیق بتواند برای بازیکنان از جمله استادان بزرگ، پزشکان، متخصصین تغذیه و تمرین دهنده ها مفید باشد .
بررسی اخیر ۷۲ استاد بزرگ (از جمله ۱۷ زن و ۵۵ مرد ، ۵۵ – ۱۸ سال ) را از ۳۵ کشور جهان را در بردارد که به پرسشنامه مذکور حاوی ۱۵ موضوع از طریق ایمیل پاسخ دادند .
متوسط درجه بین المللی بازیکنان مورد تحقیق به نقل از فهرست اکتبر ۲۰۰۶، ۲۴۰۲ برای زنان و ۲۵۵۱ برای مردان بود.
عادت های تغذیه
۷/۶۶٪ استادان مورد بررسی حداقل ۳ وعده غذا در یک روز می خوردند و ۱/۳۶ ٪ آنها اغلب از خوردن صبحانه صرف نظر می کردند .
صبحانه یکی از مهم ترین وعده های غذایی روزانه است چون تاثیر مستقیمی بر عملکرد ذهن و بدن در صبح دارد. صبحانه تاثیر مستقیم بر تمرکز گلوکز در مغز و کبد داشته و بسیاری از مواد غذایی که برای تولید « نئو ترنسمیتر ها neurotransmitter – (فرستنده های شیمیایی که بر ارتباطات سلول های عصبی عمل می کنند ) لازم است را تامین می کند .
بسیاری از محققین نشان داده اند که بدون صرف صبحانه تمرکز ذهنی وقتی فعالیت های فکری در صبح انجام می شود تحت تاثیر قرار می گیرد و بر اساس آزمایش ها، صبحانه مناسب برای نگهداری عملکرد ذهنی در آن لحظه روز کمک می کند . حتی اگر هنوز هم تحقیقات ویِژه برای شطرنج راجع به این موضوع لازم باشد، می توان حدس زد که عملکرد بازیکنان شطرنج که در ساعات صبح تمرین کرده و مسابقه می دهند به همین طریق تحت تاثیر قرار گیرد .
از جمله دلایلی که چرا صبحانه از قلم می افتد این است که اغلب بازیکنان شطرنج در دیر وقت شب مطالعه کرده و سپس بعد از زمان صبحانه از خواب بر می خیزند .
با در نظر گرفتن برنامه غذایی ویژه برای مسابقات نتایج اصلی ذیل بدست آمد :
اکثریت استادان بزرگ ( ۷/۶۶٪ ) از پرخوری یا خوردن غذاهایی که به سختی قابل هضم هستند قبل از مسابقه اجتناب می کنند در حالی که بقیه صرف غذای معمولی و منظم را ترجیح می دادند. ثابت شده است که بعد از صرف غذا فشار خون در اعضایی که در فرایند هضم نقش دارند بالا می رود و بنابراین خون و اکسیژنی که به سایر اعضای بدن مثل مغز فرستاده می شود، کاهش می یابد. اگر مقدار غذایی که مصرف می شود حجیم و یا دیر هضم باشد در نتیجه این فرایند شدیدتر شده و یا طولانی تر می شود و احساس خواب آلودگی و خستگی بیشتر و هوشیاری و تمرکز کمتر شده و مستعد انجام اشتباهات بیشتر در ارتباط با تمرکز بررسی می گردند.
طی مسابقات، تعداد زیادی از بازیکنان شطرنج (۸/۹۵٪) از غذاهای جامد یا مایع استفاده می کنند در حالی که بقیه خیر .
بیشتر غذاهای جامد ترجیح داده شده توسط استادان بزرگ شامل شکلات (۵/۸۰٪) ، میوه (۶/۱۴٪) ، و مشتقات غلات (۸/۹٪) بودند و از بین انواع مایعات مورد مصرف بیشتر آب (۱/۷۲٪) ، قهوه (۶/۴۲٪) و چای (۵/۲۹٪) ترجیح داده شدند.
از نقطه نظر کیفی ، انتخاب غذاهای مایع و جامد مورد اشاره بدلیل منبع گلوکز آنها ، آب و سایر مواد غذایی و زمان هضم آنها می تواند رضایت بخش تلقی شود .
نیمی از بازیکنان مورد بررسی ( ۳۶ نفر ) بدون نیاز به احساس تشنگی آب می خورند . احساس تشنگی علامت نیاز به یک نوشیدنی است ولی علامتی دیرهنگام است و در نتیجه شاخص مناسبی برای تعیین وضعیت هیدراسیون نیست. درصدی از مقدار آب موجود در بدن ممکن است قبل از احساس تشنگی از دست برود که برای تحت تاثیر قرار دادن و کاهش عملکرد ذهنی (فکری ) در تمرکز ،علم حساب و حافظه کوتاه مدت در مقایسه با یک وضعیت هیدراسیون عادی و مناسب، کافی باشد. همچنین تشنگی احساس ناخوشیندی برای بازیکنان می باشد .
طی مسابقات شطرنج، معمولاً با عرق کردن آب زیادی از دست می رود و در بسیاری مواقع محیط ، گرم و یا مرطوب است. بعلاوه عرق کردن بین ورزشکاران خیلی متغیر است؛ بدلیل وجود عوامل مختلف نظیر محیط سطحی پوست، جنسیت، بلوغ، شدت کار، لباس، توانایی فیزیکی ، تطابق با گرما ، رِژیم غذایی و … بنابراین توصییه های جداگانه به مصرف مایعات و جایگزینی آب از دست رفته مشکل است .
یکی از مهم ترین یافته های بررسی حاضر این بود که تعداد اندکی از استاد بزرگان ( ۲ بازیکن ) طبق گزارش تحت نظر متخصصین تغذیه برای دست یابی به نیازهای فیزیکی و ذهنی خود هستند.
برگرفته از راسخون
تمامی مطالب فوق متعلق به باشگاه شطرنج ایران می باشد. کپی مطالب با حفظ منبع بلا مانع می باشد.