آموزش ثبت حرکات شطرنج

با توجه به درخواست های مکرر شما شطرنجبازان عزیز در این مبحث از آموزش حرفه ای شطرنج، نحوه چگونگی ثبت حرکات در شطرنج را آموزش خواهید دید. این آموزش در قالب فیلم آموزش شطرنج که توسط استاد سعید پیرملکی در پایین صفحه تنظیم گردیده است، آماده شده است که در اختیار شما شطرنجبازان عزیز قرار می گیرد. 

                        برای ورود به سامانه آموزش مجازی باشگاه شطرنج ایران کلیک کنید (ترم اول رایگان)

نحوه ثبت حرکات در صفحه ی شطرنج

برای ثبت حرکات از علائم اختصاری مهره ها و نام خانه ها استفاده می کنیم. در حرکت سوارها علامت اختصاری سوارها را می نویسیم اما در حرکت پیاده ها از علامت اختصاری استفاده نمی کنیم. 

بر طبق اصول و قوانین شطرنج، نوشتن و ثبت حرکات در شطرنج به این صورت است که:

۱-  هر خانه را با یک اسم مشخص می کنند و برای نام خانه اول اسم ستون ( حرف انگلیسی ) و سپس نام عرض (شماره) را مشخص می کنند به این ترتیب ما در صفحه ۶۴ خانه با نام های اختصاصی خواهیم 

داشت. (مثلا خانه ی e4 a8 b1 و ….)

۲-  هر مهره شطرنج را هم با یک حرف اختصاری و الزاما با حروف بزرگ انگلیسی یا فرانسوی مشخص می کنند. مثلا در ثبت انگلیسی وزیر را با Q شاه را با K رخ را با R فیل را با B اسب را با N پیاده را با P  مشخص می کنند.

برای نوشتن و ثبت حرکات اول نام مهره را و سپس نام خانه ای که مهره در آن قرار می گیرد، می نویسیم.

مثلا (Qe4 : وزیر در خانه ی e4 قرار گرفته) (Kc8:شاه در خانه ی c8 قرار گرفته)( Nb6 : اسب در خانه ی b6 قرار گرفته)

۳- علائم اختصاری دیگری هم وجود دارد:

زدن مهره یا گرفتن  × یا .

کیش دادن  +

کیش دوگانه ++

کیش و مات  #

شاه قلعه ی کوچک     O-O

شاه قلعه ی بزرگ  O-O-O

! به معنی حرکت خوب

!! به معنی حرکت خیلی خوب یا عالی

? به معنی حرکت بد

?? به معنی حرکت خیلی بد و اشتباه فاحش

?! به معنی حرکت جالب توجه

!? به معنی حرکت مشکوک

وقتی بنویسیم e4 ، معنی اش این است که پیاده سفید به خانه e4 رفته است. اگر بنویسیم Rxd6 یعنی رخ مهره حریف را در خانه d6 گرفته و خودش در این خانه نشسته است.

 یا اگر بنویسیم axb8=Q معنی اش این است که پیاده ستون a ( از خانه a7)، مهره حریف را در b8 گرفته است و تبدیل به وزیر شده است. 

همچنین اگر بنویسیم exd8=N+ به این معنی است که پیاده ستون e ( از خانه e7) مهره حریف را در خانه d8 گرفته است و ضمن تبدیل شدن به اسب، به شاه حریف کیش داده است. 

حرکت Bb5++ نیز به معنی این است که فیل به خانه b5 رفته و به شاه حریف کیش دوبل  یا همان کیش دوگانه داده است. 

در مورد حرکت پیاده وقتی می نویسیم exd5 منظور این است که پیاده ستون e مهره حریف را در d5 گرفته است. 

اگر دو سوار با هم بتوانند به یک خانه بروند، ستون یا عرضی را که سوار مورد نظرمان در آن مستقر بوده است نیز مشخص می کنیم تا سر در گمی به وجود نیاید. 

مثلا فرض کنید سفید دو اسب در a2 و a4 دارد که هر دو می توانند به c3 حرکت کنند. اگر اسب خانه ی a2 به c3 رفته باشد، می نویسیم N2c3 و منظورمان این است که اسب عرض دوم به خانه c3 حرکت کرده است. همچنین اگر دو رخ در a1 و f1 داشته باشیم و رخ a1 به d1 حرکت کرده باشد، می نویسیم Rad1 و منظورمان این است که رخ ستون a به d1 رفته است. اگر رخ دیگر به d1 رفته بود، می نوشتیم Rfd1

نمونه ای از برگه ثبت مگنوس کارلسن در مقابل فابیو کاروآنو

در هر جا که نیاز به توضیح یا تفسیر حرکت ها باشد، پس از حرکت مورد نظر توضیحات لازم را ذکر می کنند و بعد از اتمام توضیحات به ادامه ثبت بازی می پردازند. در این حالت، اگر نوبت حرکت با سیاه باشد، بعد از شماره ی حرکت، سه نقطه به جای حرکت انجام شده ی سفید می گذارند و سپس حرکت سیاه را ثبت می کنند.

( مثلا می نویسند 15…Qg6 که معنی اش این است که سیاه در حرکت پانزدهم وزیر را به خانه g6 برده است. )

( وزیر اسب خانه ی d4 را می زند: Q.d4 ) (فیل در خانه ی b2 به شاه کیش می دهد: +Ba2)

***نوشتن حرکات برای نوآموزان الزامی نیست. اگر یاد گرفته شود در آینده به او کمک خواهد کرد.***

فیلم آموزش ثبت حرکات در شطرنج توسط استاد سعید پیرملکی