علیرضا فیروزجا

علیرضا فیروزجا جوان ایرانی اهل شهرستان آمل در استان مازندران است که از ۸ سالگی شطرنج را شروع کرد و در شطرنج ایران بسیار خوش درخشید. علیرضا نه در ایران بلکه در تمام جهان رکوردهایی را به‌دست آورد. وی در پانزده سالگی قهرمان شطرنج ایران شد و به درجه استاد بزرگی شطرنج دست پیدا کرد و در شانزده سالگی به یکی از جوان‌ترین بازیکنانی تبدیل شد که به ریتینگ ۲۸۰۰ دست پیدا کرده است. این رتبه درجه بالایی در شطرنج به حساب می‌دست‌آوردرود.

البته در حال حاضر این بازیکن دارای ریتینگ ۲۰۹۴ هست که در بین شطرنج‌بازان تاریخ ایران با توجه به سن کم او بسیار نادر و جالب توجه و مهم است.

امروز (یعنی سال ۱۴۰۲) علیرضا فیروزجا دارای ریتینگ ۲۰۹۴ است که بالاترین رتینگ در سایت معتبر لیچس است. هیچ شطرنج‌بازی در حال حاضر این رتبه را نتوانسته در این سایت  کسب کند و این خود یکی از بزرگترین دستاوردها و نتایج مطلوب این بازیکن بزرگ است که هنوز در ۱۹ سالگی خود قرار دارد.

جریان تغییر تابعیت علیرضا فیروزجا

اما همه این‌ها به کنار، بیشترین اخبار درباره فیروزجا مربوط به تصمیم بحث‌برانگیزش در ترک ایران است. او پس از کسب مقام قهرمانی در ایران و شروع به رشد در بین بازیکنان حال حاضر شطرنج ایران، تصمیم گرفت از ایران به فرانسه مهاجرت کند و با پرچم این کشور در مسابقات به‌عنوان یک شطرنج‌باز فرانسوی حاضر شود.

علیرضا فیروزجا در دسامبر ۲۰۱۹ یعنی تقریباً در شانزده سالگی همراه خانواده‌اش به فرانسه مهاجرت کرد. با وجودی که این شطرنج‌باز ۱۶ ساله در آن زمان یکی از بزرگترین شطرنج‌بازان جهان بود نمی‌توان سن او را در نظر نگرفت. به طور یقین علیرضا در این زمان، خود تصمیم‌گیرنده قطعی و تنها برنامه‌ریز زندگی‌اش نبوده است. مشخصاً در این تصمیم تنها علیرضا تأثیرگذار نبود و خانواده او هم مؤثر بودند.

البته خود علیرضا در مصاحبه‌های بعدی خود داشتن امکان پیشرفت بیشتر در فرانسه و آزاد بودن در موضوع مسابقه با اسرئیل را به عنوان دلایل کارش در مهاجرت به فرانسه عنوان کرد.

رتبه‌ها و قهرمانی‌های علیرضا فیروزجا

فیروزجا در سال ۲۰۱۶ در سیزده سالگی به درجه استاد بین‌المللی رسید. دو سال بعد تقریباً، فیده (فدراسیون بین‌المللی شطرنج) به علیرضا درجه استاد بزرگی داد. علیرضا در ۲۰۱۸ در همدان در رویداد قهرمانی آسیا قهرمان شد.

در المپیاد جهانی شطرنج جوانان زیر ۱۶ سال در سال ۲۰۱۸ در بخش انفرادی مدال طلا را به‌دست آورد. فیروزجا در سال ۲۰۱۹ در سی‌وچهارمین دورهٔ مسابقات آزاد ریکیاویک ایسلند به مقام دوم رسید. اما در سال ۲۰۱۹ او یک قهرمانی هم در مسابقات شطرنج سریع و رعدآسا فرانسه داشت.

او در اواخر سال ۲۰۱۹ میلادی در به دور سوم جام جهانی شطرنج راه یافت که این بزرگترین موفقیت یک شطرنج باز ایرانی در تاریخ شطرنج ایران تا اینجاست. البته علیرضا در این سال یک بار دیگر قهرمان شطرنج ایران شده بود. مقامی که آخرین قهرمانی او در ایران بود.

دقیقا در همان زمانی که فیروزجا اعلام کرد دیگه با پرچم ایران به مسابقه شطرنج نمی‌رود در مسابقات قهرمانی شطرنج سریع جهان که در مسکو برگزار می‌شد شرکت کرد که قهرمان شد. ولی این بار با پرچم فیده در مسابقات شرکت کرده بود. این متعلق به زمانی است که هنوز به تیم شطرنج فرانسه ملحق نشده بود.

در سال بعد یعنی سال ۲۰۲۰ فیروزجا اولین شطرنج‌باز ایرانی شد که در رده استاد بزرگان مسابقات تاتااستیل هلند شرکت کرد و به مقام نهم رسید.

علیرضا همچنین در جام بنتر بلیتس شطرنج رعدآسا (Chess24 Banter Blitz Cup) که اینترنتی برگزار می‌شد در برابر ماگنوس کارلسن در برابر ۳۰ هزار تماشاگر آنلاین به پیروزی رسید و جایزه قهرمانی را که ۱۴ هزار دلار بود کسب کرد.

در کل علیرضا فیروزجا در مسابقات بسیار زیادی شرکت کرده و رتبه‌های بسیار متفاوتی کسب کرده است. او در ایران و در سنین نوجوانی رکوردهایی از خود به جا گذاشت که پیش از او متعلق به استادان بزرگ شطرنج ایران از جمله احسان قائم مقامی و پرهام مقصودلو بود.

فیروزجا مدتی در سال ۲۰۲۲ از مسابقات دور بود و دلیلش را اعلام نکرد ولی پس از مدتی وقتی در سال ۲۰۲۳ به مسابقات برگشت چندین شکست و عدم موفقیت را در کارنامه‌اش ثبت کرد.

درآمد علیرضا فیروزجا

علیرضا فیروزجا هم به عنوان یک استاد بزرگ شطرنج و ورزشکار حرفه‌ای درآمدی متفاوت از دیگران دارد. این بازیکن که تازه به ۲۰ سالگی خود وارد می‌شود بیشتر از ۳۵۸ هزار دلار در سال ۲۰۲۱ از مسابقات به‌دست آورده است. این تنها منبع درآمد علیرضا نیست. بلکه او در سال ۲۰۲۳ اعلام کرده که قصد دارد وارد دنیای مد شود.

البته مشخص نکرده که در این عرصه می‌خواهد چه‌کار کند ولی با توجه به پوشیدن کفش‌ها و لباس‌های مختلف و عجیب و گران‌قیمت از برندهای معتبر به نظر می‌آید وی تصمیم به ورود به عرصه مدلینگ گرفته است.

آینده علیرضا فیروزجا

علیرضا فیروزجا تا کنون سعی داشته یک شطرنج‌باز بدون حاشیه باشد و خود را از حواشی دور نگه دارد. گرچه که برخی تصمیم‌های وی مانند تغییر تابعیت و اشتغال به مدلینگ باعث عکس‌العمل‌های مختلف در بین هواردارانش شد اما او به هیچ وجه با پاسخ‌گویی به این عکس‌العمل‌ها خود را درگیر حاشیه نکرده است.

وی نشان داده است که قصد دارد زندگی حرفه‌ای و شخصی خود را از هم جدا کند و در گرفتن تصمیمات مهمش به تابوها و ممنوعیت‌ها یا افکار عمومی کاری ندارد. با این وصف دلایل زیادی وجودی دارد که بتوان با آن‌ها علیرضا را جزو بهترین بازیکنان تاریخ شطرنج در سال‌های آتی به‌شمار آورد. شطرنج‌بازی که برای رشد و قهرمانی سال‌های زیادی را پیش رو دارد.