بازی در مرحله وسط بازی شامل محدوده وسیعی از نقاط قوت و ضعف است و ارزیابی یک وضعیت مشخص می تواند زیادی پیچیده باشد. با این اولین گام همیشه این است که نگاهی به توازن نیروها بیندازیم. اگر کمیت نیروها برابر باشد، آنگاه لازم است که سایر عوامل را در نظر گرفت اما در این بخش ما می خواهیم بر موقعیت هایی که شامل نامتوازن بودن نیروهاست، تمرکز کنیم. چنین نبود توازینی ممکن است به دلیل اینکه یک طرف برتری کمیت گرفته، پیش آید اما همچنین هنگامی که دو بازیکن انواع متفاوتی از نیروها را دارا هستند، هرچند که از دید روش استاندارد “شمار عددی” ارزش ها برابر باشند می توان شاهد آن بود (وزیر= 9 ، رخ = 5 ، فیل و اسب = 3 ، و پیاده = 1).

برای نمونه یک طرف ممکن است اسبی داشته باشد و طرف دیگر سه پیاده ، این یک نبود توازن است هرچند که جمع ارزش هر دو طرف سه امتیاز باشد.

یکی از نمونه های نامتوازن بودن که غالباً در بازی های عملی پیش می آید داشتن برتری تفاوت است، که معنی آن داشتن رخ در برابر فیل یا رخ در برابر اسب است . طرف صاحب رخ 2 امتیاز اضافی دراد ، اما بهره گرفتن از این برتری شاید چندان آسان نباشد. این کار معمولاً نیازمند ایجاد فرصت هایی برای نفوذ رخ به داخل وضعیت حریف است. چنانچه طرف صاحب سوار سبک یک پیاده هم در قبال تفاوت داشته باشد، این کار نیاز به ترفند بیشتری دارد . اینجا فقط یک امتیاز کسری موازنه وجود دارد که می تواند با عوامل موضعی جبران و موازنه برقرار شود.
در مرحله وسط بازی، داشتن دو سوار سبک تقریباً همیشه از یک رخ ارزشمندتر است و معمولاً از رخ و یک پیاده بهتر، هرچند که هر دو از لحاظ مقیاس معمول کمیت، 6 امتیاز ارزش دارند.

یک قربانی سوار در گشایش یا در ابتدای وسط بازی غالباً به نامتوازن بودن از نوع سوار در مقابل سه پیاده منجر می شود و نتیجه تا حد زیادی وابسته به داشتن ابتکار عمل است. در مرحله وسط بازی اگر سه پیاده خیلی پیش نرفته باشند، تهدید مهمی محسوب نمی شوند و در نتیجه سوار نیرومند تر است. اما اگر پیاده ها در پیوند با بخت های حمله علیه شاه بی حفاظ حریف باشند، داستان فرق می کند.
یک برتری معمول دیگر کمیتی، داشتن وزیر در برابر رخ و سوار سبک است که یک واحد امتیاز برتری به شمار می آید. در اغلب موارد انجام تعویض ها به سود کسی است که برتری کمیت دارد اما در این مورد، تصفیه بازی و رسیدن به آخر بازی لزوماً موفقیت را تضمین نمیکند زیرا خطر برخورد با دژ وجود دارد. موقعیتی که در آن وضعیت طرف طرف مدافع در مجموع ایمن است و نمی توان به داخلش نفوذ کرد . بنابراین بازیکن صاحب وزیر باید مطمئن باشد چنانچه اقدام به تعویض زیاد می کند، درنهایت با دژ برخورد نکند.

دو رخ عموماً اندکی ارزشمندتر از یک وزیر به شمار می آید ، اما نوع وضعیت هم یک عامل مهم است. دو رخ وضعیتی آرام را ترجیح می دهند که در آن بتوانند با مانور به پیاده های آسیب پذیر یکی پس از دیگری حمله کنند. از آنجا که رخ ها می توانند پیاده را به زیر دو ضرب ببرند و وزیر فقط می تواند با یک نیرو دفاع کند، بنابراین چنین نبردی فقط می تواند یک نتیجه در پی داشته باشد . طرفی که وزیر دارد لازم است تا با بازی فعال هماهنگی رخ ها را برهم بزند. 

یک نامتوازن بودن جالب مقابله وزیر علیه سه سوار سبک است. با اینکه از لحاظ تئوریکی تساوی کمیت برقرار است. اما در بیشتر وضعیت های وسط بازی سه سوار سبک دست بالا را دارند .وزیر با مسائل مشابهی همچون مقابله با دو رخ رو به روست، سوار های سبک فرصت بیابند می توانند علیه اهدافی متحد شوند که وزیر قادر نیست تا به تنهایی از آن ها دفاع نماید.